Bugün 21 Aralık iki açıdan tarihi bir gün. Kış ekinoksu ve Jüpiter ile Satürn kavuşumu… Google bugün 2020 kışı ve çifte gezegen aramasını doodle yaptı. En son 800 yıl önce bu kadar yakın olan iki gezegen ne zaman tek bir yıldız gibi görünecek? İşte detaylar…
2020 Kışı ve Çifte Gezegen: 21 Aralık Jüpiter Satürn kavuşumu
Kuzey Yarımküre’de 21 Aralık genellikle yılın en kısa günüdür ve bazen kışın ilk günü olarak kabul edilir. Öte yandan Jupiter ve Satürn, yüz yıllardır olmadığı kadar yakın bir mesafede olacaklar. Google bu eşsiz günü bir doodle yaparak ölümsüzleştirdi.
Kış ekinoksu nedir?
Kuzey Yarımkürede, 21 Aralık’ta en uzun gece yaşanır. 23 Aralık itibariyle geceler kısalır, gündüler ise uzar. Türkiye’de 21 Aralık’ta, ülkenin Kuzey’indeki Sinop’ta 15 saat 6 dakikayla en uzun gece olacak. En kısa gece ise 14 saat ile Hatay’da yaşanacak.21 Aralık’ta Güney Yarıkürede yaz, Kuzey Yarımkürede de kış mevsimi başlangıcı olarak bilinir.
Kuzey Yarım Kürede, güneş ışınları Yengeç Dönnecesi’ne 43 derece 06’lık açı ile gelir. Kış mevsiminin başlangıcıdır. En uzun gece, en kısa gündüz yaşanır. Yengeç Dönencesi’nden kuzeye gidildikçe gece süresi uzar, gündüz süresi kısalır. Bu tarihten itibaren geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya başlar.
En uzun gece
İstanbul’da 21 Aralık’ta güneş 08:27’de doğacak, 17:40’da ise batacak. Gece süresi 14 saat 47 dakika, gündüz süresi de 9 saat 13 dakika olacak. En kısa gecenin yaşanacağı Hatay’da gece süresi 14 saat. Gündüz süresi ise 10 saat yaşanacak.
Çifte gezegen: Jüpiter Satürn buluşması
Gökbilimci Patrick Hartigan, “Bu iki gezegen arasındaki hizalanmalar oldukça nadirdir, yaklaşık 20 yılda bir meydana gelir, ancak bu yılki birleşim, gezegenlerin birbirlerine uzun süre sonra ilk defa bu kadar yaklaşacaklarından dolayı son derece nadir olacak. Gece gökyüzünde görülebilen bu nesneler arasında daha yakın bir hizalanma görmek için 4 Mart 1226’ya kadar geri gitmemiz gerekiyor” dedi.
Jüpiter ve Satürn, yaz aylarından beri gökyüzünde birbirlerine yaklaşıyorlar. 16-25 Aralık tarihleri arasında ikisi, bir dolunay çapından daha az uzaklıkta olacak!Fizik ve astronomi profesörü Hartigan, “21 Aralık’taki en yakın yaklaşımın akşamı, dolunayın çapının yalnızca 1 / 5’i kadar ayrılmış bir çift gezegen gibi görünecekler. Çoğu teleskop izleyicisi için, her gezegen ve en büyük uydularından birkaçı o akşam aynı görüş alanında görülebilecek” dedi.
Jüpiter ve Satürn en son 1226 yılında bu kadar yakındı
Prof. Dr. Orhan Gölbaşı, 21 Aralık gecesi Jüpiter ile Satürn’ün birbirlerine çok yakın bir konumda olacağını belirterek, “Bu iki gezegen birbirine en son 1226’da bu kadar yaklaştı. Bu görsel şöleni kaçırmayın” dedi.
Bir sonraki yaklaşma 2080 yılında
Güneş Sistemi’nin en büyük iki gezegeni olan Jüpiter ve Satürn’ün, tam da Kış Gündönümü tarihi olan 21 Aralık 2020 gecesinde birbirlerine çok yakın bir konuma geleceklerini ve birbirlerinden sadece 0,1 derece uzaklıkta bulunacağını ifade eden Prof. Dr. Gölbaşı, “Bu yakınlaşmalar hep eşit olmazlar. Buna benzer bir yakınlaşma (kavuşum) 1623 yılında gerçekleşmişti. İki gezegenin birbirlerine en yakın kavuşumu ise, 800 yıl kadar önce, 1226 yılında gerçekleşti. Bundan sonraki ilk kavuşum 15 Mart 2080 tarihinde gerçekleşecek” diye konuştu.
Çifte gezegen olarak Satürn ve Jüpiter güneybatı ufkunda görünecek
Prof. Dr. Gölbaşı şöyle devam etti:
“Aysız gecelerde gökyüzünün en parlak cismi Venüs’tür. Ondan sonra ise Jüpiter ve Satürn gelir. Bu nedenle 21 Aralık gecesi, günbatımından hemen sonra güneybatı ufkuna bakıldığında onları kolaylıkla fark edebiliriz. Satürn’ün Güneş’in etrafında dolanması 29,5 Dünya yılı, Jüpiter’in ise 11,9 Dünya yılı kadardır. Böylece, yaklaşık her 20 yılda bir, Jüpiter Dünya’dan bakıldığında Satürn’e yetişir.”
400 yıldır kimse göremedi
Birçok sosyal medya paylaşımlarında ve basında bu iki gezegenin tek bir gezegen ya da yıldız gibi görüneceğinin ileri sürüldüğünü, ancak bunun doğru olmadığını kaydeden Prof. Dr. Gölbaşı, “Işık kirliliğinden uzak, bulutsuz bir gökyüzünde, eğer gözümüz de iyi görüyorsa, bu iki gezegeni ayrık olarak göreceğiz. Ancak böyle bir olayı en azından 400 yıl kimse göremedi. Sadece bu nedenle de olsa 21 Aralık gecesini kaçırmamak ve gözümüzün keskinliğini sınamak gerekiyor” diyerek sözlerini tamamladı. (Kaynak: NUS, DHA)
