Covid-19 aşılarının karşılaştırılması: Hangi aşı ne kadar etkili?

Hangi aşı ne kadar etkili? Covid-19 aşılarının karşılaştırılması: Pfizer Biontech, Moderna, Astra Zeneca Oxford, Johnson & Johnson, CoronaVac SinoVac, Sputnik V. Hangi aşı ne kadar etkili?

Covid-19 aşılarının karşılaştırılması: Hangi aşı ne kadar etkili?

Covid-19 aşılarının karşılaştırılması: Hangi aşı ne kadar etkili?

Prof. Dr. Hakan Yaman


Bugüne kadar yaygın kullanım onayı almış ya da onay için başvurmuş olan aşıların bazı temel özellikleri aşağıda verilmiştir:

Pfizer Biontech Covid-19 aşısı

biontech

Aşı türü: mRNA aşısı

Onaylanma tarihi: 11.12.2020

Aşı etkinliği: %95

Depolama koşulu: 4 C’de bir hafta;  -70 C’de altı ay

Aşı doz sayısı: Üç hafta arayla iki doz

Önerilen risk grupları: On altı yaş ve üstü

Gebelik ve laktasyonda kullanımı: Uzmanların görüşüne göre aşılanmak isteyen gebe ya da emziren kadınlar tek doz almalıdır. Ayrıntılı bilgiler için ilgili rehberler incelenmelidir.

Kontraendike olduğu durumlar: Ciddi alerjik reaksiyon öyküsü olanlar, aşı içeriğine karşı alerjisi olanlar (örn. polietilen glikol, polisorbat)

Yan etkileri: Aşılanan, çoğu kadın olan elli kişide anafilaksi gelişti. Dört kişide Bell’s Palsy (yüz felci) gözlendi. Toplumda beklenen düzeyde oldu. Halsizlik, baş ağrısı, ateş, kas ağrısı (özellikle ikinci dozdan sonra)

İmün yetmezliği durumunda: HIV ya da imünsüpresan ilaca bağlı durumlarda aşılanabilir. Başka nedenlerde değerlendirilmelidir. Bu gruba yönelik yeterince güvenlik verisi bulunmuyor.

Otoimün hastalığı durumunda: mRNA aşılarının güvenlik durumu konusunda veri yok. Başka aşı bulunmuyor ise kullanılmalıdır.

GuillainBarre Syndrome (GBS) durumunda etkileri: Aşılama sonrası GBS’e rastlanmadı. CDC GBS öyküsünün aşıya bir engel olmadığını bildirmektedir.

Moderna Covid-19 aşısı

Moderna covid hangi aşı

Aşı türü: mRNA aşısı

Onaylanma tarihi: 18.12.2020

Aşı etkinliği: %94.1

Depolama koşulu: 4 C’de 30 gün; -70 C’de altı ay

Aşı doz sayısı: Dört hafta arayla iki doz

Önerilen risk grupları: On sekiz yaş ve üstü

Gebelik ve laktasyonda kullanımı: Hayvan deneylerinde gebelik öncesi ve gebelik sırası yapılan aşılama ile ilgili olarak güvenlik sorununa rastlanmamıştır. CDC gebelerin aşılanabileceklerini bildirmektedir.

Kontraendike olduğu durumlar: Ciddi alerjik reaksiyon öyküsü olanlar, aşı içeriğine karşı alerjisi olanlar (örn. polietilen glikol, polisorbat).

Yan etkileri: Aşılanan, çoğu kadın olan yirmi bir kişide anafilaksi gelişti. Dört kişide Bell’s Palsy (yüz felci). Yüz felcinin üçü aşılanan grupta, biri aşılanmayan grupta gerçekleşti. Ateş, kas ağrıları, baş ağrısı (özellikle ikinci dozdan sonra).

İmün yetmezliği durumunda: HIV ya da imünsüpresan ilaca bağlı durumlarda aşılanabilir. Başka nedenlerde değerlendirilmelidir. Bu gruba yönelik yeterince güvenlik verisi bulunmuyor.

Otoimün hastalığı durumunda: mRNA aşılarının güvenlik durumu konusunda veri yok. Başka aşı bulunmuyor ise kullanılmalıdır.

GuillainBarre Syndrome (GBS) durumunda etkileri: Aşılama sonrası GBS’e rastlanmadı. CDC GBS öyküsünün aşıya bir engel olmadığını bildirmektedir.

Astra Zeneca Oxford Covid-19 aşı

Astra Zeneca Oxford aşısı

Aşı türü: Viral vektör aşı

Onaylanma tarihi: Mart 2021 sonu acil kullanım izni için müracaat etmesi bekleniyor.

Aşı etkinliği: %70

Depolama koşulu: 4 C’de altı ay

Aşı doz sayısı: Dört hafta arayla iki doz

Önerilen risk grupları: >18 yaş ve >60 yaş hedefleniyor.

Gebelik ve laktasyonda kullanımı: Veri yok

Kontraendike olduğu durumlar: Veri yok

Yan etkileri: Dört ciddi yan etki görüldü. İkisi transvers miyelit. Enjeksiyon yerinde ağrı, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı.

İmün yetmezliği durumunda: Veri yok.

Otoimün hastalığı durumunda: Veri yok.


GuillainBarre Syndrome (GBS) durumunda etkileri: Veri yok.

Johnson & Johnson Covid-19 aşısı

Johnson & Johnson korona aşı

Aşı türü: Viral vektör aşı

Onaylanma tarihi: 05.02.2021’de acil kullanım izni için müracaat edildi.

Aşı etkinliği: %57-85

Depolama koşulu: 2–8°C’de üç ay

Aşı doz sayısı: Tek doz

Önerilen risk grupları: >18 yaş ve >60 yaş hedefleniyor.

Gebelik ve laktasyonda kullanımı: Veri yok

Kontraendike olduğu durumlar: Veri yok

Yan etkileri: Bir hasta ateşlenme ile hastaneye başvurdu. Dört ciddi yan etki durumu aşı ile ilişkili bulunmadı. Enjeksiyon yerinde ağrı, halsizlik, baş ağrısı, kas ağrısı.

İmün yetmezliği durumunda: Veri yok.

Otoimün hastalığı durumunda: Veri yok.

GuillainBarre Syndrome (GBS) durumunda etkileri: Veri yok.

CoronaVac SinoVac Covid-19 aşısı

Endonezya, Çin aşısı CoronaVac yüzde 65.3 etkili olduğunu açıkladı

Aşı türü: İnaktive aşı

Onaylanma tarihi: İlk defa 11.01.2021’de Endonezya acil kullanım izni aldı, 13.01.2021’de Türkiye aldı. Brezilya, Şile, Kolombiya, Bolivya, Azerbaycan’da izinler alındı.

Aşı etkinliği: Brezilya %50.4-78; Türkiye %91.3; Endonezya %65.3

Depolama koşulu: 2-8 C’de

Aşı doz sayısı: Dört hafta arayla iki doz.

Önerilen risk grupları: >18 yaş ve >60 yaş

Gebelik ve laktasyonda kullanımı: Veri yok.

Kontraendike olduğu durumlar: Akut hastalık dönemi, kronik hastalığın akut atak döneminde aşı ertelenir.

Yan etkileri: Enjeksiyon yerinde ağrı, ateş, baş ağrısı, mukokütanöz döküntü.

İmün yetmezliği durumunda: İmünsüpresif kullanan ya da imün yetmezliği durumlarında aşı yanıtı baskılanmış durumdadır. Aşı tedavi sonuna kadar ertelenmelidir.

Otoimün hastalığı durumunda: Veri yok.

GuillainBarre Syndrome (GBS) durumunda etkileri: Veri yok..

Sputnik V Covid-19 aşısı

Sputnik V aşı

Aşı türü: Viral vektör aşı

Onaylanma tarihi: 11.08.2020  tarihinde faz I ve II verilerine dayanarak Rus otoritelerden izin alındı. DSÖ bu durumu eleştirdi. Şu anda Aralık 2020’den beri Belarus, Arjantin, Macaristan, BAE, Cezayir, Bolivya, Filistin, Iran gibi ülkelerden yaygın kullanımı izni aldı.

Aşı etkinliği: 91.6%

Depolama koşulu: -18 C’de saklanır. Kuru hali 2-8 C’de

Aşı doz sayısı: Üç hafta arayla iki doz.

Önerilen risk grupları: >18 yaş ve >60 yaş

Gebelik ve laktasyonda kullanımı: Veri yok.

Kontraendike olduğu durumlar: Aşı bileşenine karşı aşırı duyarlılık, ciddi alerjik reaksiyon öyküsü, ciddi akut hastalık, kronik hastalığın alevlenmesi, gebelik, laktasyon, on sekiz yaşından küçükler, son iki haftada solunum yolu hastalığı geçirmiş olanlar.

Yan etkileri: Enjeksiyon yerinde ağrı, ateş ve baş ağrısı.

İmün yetmezliği durumunda: Veri yok.

Otoimün hastalığı durumunda: Veri yok.

GuillainBarre Syndrome (GBS) durumunda etkileri: Veri yok.


Kaynaklar:

  1. Four COVID Vaccines Compared. Medscape. Erişim: https://www.medscape.com/viewarticle/945401 . Erişim tarihi: 08.02.2021.
  2. Remaly J. Experts: Pregnant Women Can Get COVID-19 Vaccine. Medscape. Erişim: https://www.webmd.com/vaccines/covid-19-vaccine/news/20201218/experts-pregnant-women-can-get-covid-vaccine#1 . Erişim tarihi: 08.02.2021.
  3. Xia S, Zhang Y, Wang Y, Wang H, Yang Y, Gao GF, Tan W, Wu G, Xu M, Lou Z, Huang W, Xu W, Huang B, Wang H, Wang W, Zhang W, Li N, Xie Z, Ding L, You W, Zhao Y, Yang X, Liu Y, Wang Q, Huang L, Yang Y, Xu G, Luo B, Wang W, Liu P, Guo W, Yang X. Safety and immunogenicity of an inactivated SARS-CoV-2 vaccine, BBIBP-CorV: a randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 1/2 trial. Lancet Infect Dis. 2021 Jan;21(1):39-51. doi: 10.1016/S1473-3099(20)30831-8. Epub 2020 Oct 15. PMID: 33069281; PMCID: PMC7561304. https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30831-8/fulltext
  4. Zhang Y, Zeng G, Pan H, Li C, Hu Y, Chu K, Han W, Chen Z, Tang R, Yin W, Chen X, Hu Y, Liu X, Jiang C, Li J, Yang M, Song Y, Wang X, Gao Q, Zhu F. Safety, tolerability, and immunogenicity of an inactivated SARS-CoV-2 vaccine in healthy adults aged 18-59 years: a randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 1/2 clinical trial. Lancet Infect Dis. 2021 Feb;21(2):181-192. doi: 10.1016/S1473-3099(20)30843-4. Epub 2020 Nov 17. PMID: 33217362; PMCID: PMC7832443. https://www.thelancet.com/article/S1473-3099(20)30843-4/fulltext
  5. Logunov DY, Dolzhikova IV, Shcheblyakov DV, Tukhvatulin AI, Zubkova OV, Dzharullaeva AS, Kovyrshina AV, Lubenets NL, Grousova DM, Erokhova AS, Botikov AG, Izhaeva FM, Popova O, Ozharovskaya TA, Esmagambetov IB, Favorskaya IA, Zrelkin DI, Voronina DV, Shcherbinin DN, Semikhin AS, Simakova YV, Tokarskaya EA, Egorova DA, Shmarov MM, Nikitenko NA, Gushchin VA, Smolyarchuk EA, Zyryanov SK, Borisevich SV, Naroditsky BS, Gintsburg AL; Gam-COVID-Vac Vaccine Trial Group. Safety and efficacy of an rAd26 and rAd5 vector-based heterologous prime-boost COVID-19 vaccine: an interim analysis of a randomised controlled phase 3 trial in Russia. Lancet. 2021 Feb 2:S0140-6736(21)00234-8. doi: 10.1016/S0140-6736(21)00234-8. Epub ahead of print. PMID: 33545094; PMCID: PMC7852454. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)00234-8/fulltext
  6. Lenharo M. Why COVID Vaccines Are Likely Safe for Pregnant People. scientificamerican. Erişim: https://www.scientificamerican.com/article/why-covid-vaccines-are-likely-safe-for-pregnant-people1/. Erişim tarihi: 08.02.2021.

D Vitamini, Covid-19’a karşı etkili mi? Bilimsel çalışmalar ne diyor?


Editor
İndigo Dergisi Haber Merkezi | İndigo Dergisi, 18 yıldır yayın hayatında olan bağımsız bir medya kuruluşudur. İlkelerinden ödün vermeden tarafsız yayıncılık anlayışı ile çalışmaktadır. 2005 yılında kurulan İndigo Dergisi, indigodergisi.com web sitesi üzerinden tamamen dijital ortamda günlük yayın yapmaktadır. Aynı zamanda Türkiye’nin ilk internet haber dergisi olmakla birlikte, tüm yayın kadrosu ve okurlarıyla birlikte sürekli gelişmektedir. İndigo Dergisi’nin amacı; gidişatı ve tabuları sorgulayarak, kamuoyu oluşturarak farkındalık yaratmaktır. Vizyonu; okuyucularında sosyal sorumluluk bilinci geliştirerek toplumun olumlu yönde değişimine katkıda bulunmaktır. Temel değerleri; dürüst, sağduyulu, barışçıl ve sosyal sorumluluklarının bilincinde olmaktır. İndigo Dergisi, Türkiye’nin saygın İnternet yayınlarından biri olarak; iletişim özgürlüğünü halkın gerçekleri öğrenme hakkı olarak kabul etmekte; Basın Meslek İlkeleri ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne uymayı taahhüt eder. İlaveten İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni benimsemekte ve yayın içeriğinde de bu bildiriyi göz önünde bulundurmaktadır. Buradan hareketle herkesin ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer herhangi bir milli veya içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark gözetilmeksizin eşitliğine ve özgürlüğüne inanmaktadır. İndigo Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti çıkarlarına ters düşen; milli haysiyetimizi ve değerlerimizi karalayan, küçümseyen ya da bunlara zarar verebilecek nitelikte hiçbir yazıya yer vermez. İlkelerinden ödün vermeyen şeffaf yayıncılık anlayışını desteklemektedir. Herhangi bir çıkar grubu, örgüt, ideoloji, politik veya dini; hiçbir oluşumun parçası değildir. Köşe yazarlarımızın yazdıkları fikirler, kendi özgür düşünceleridir; İndigo Dergisi yayın politikası dahilinde değerlendirilir ve yayın ilkeleri ile çelişmediği müddetçe, düşünce ve ifade özgürlüğünü teşvik ederek yayına alınır. İndigo Dergisi, sunduğu tüm bilgilerin doğruluğunu teyit ve kontrol eder; bu bilgilerin geçerliliğine son derece önem verir.