Son aylarda sıkça duyulmaya başlayan Metaverse, Facebook firmasının adını “Meta”ya çevirmesiyle dikkatleri bir kere daha üzerine çekti. Sanal yatırım yapmayı sevenler, gözlerini Metaverse projelerine çevirdi ve hali hazırda geleceğe yönelik yatırımların ilk adımlarını atmaya başladı.
Doğal olarak bazı Metaverse projelerinin çok tutacağı düşünülüyor. Bu sebeple de yatırım alanında çılgın bir hareketlilik başladı bile. Ancak bu işin toplumu oldukça etkileyecek ve toplumsal dinamikleri kökünden değiştirecek çok daha farklı bir yüzü de var.
90’lı yıllarda internetin yaşantımıza girmesi ve günümüzde devrimsel bir kullanım alanına sahip olmasına benzer şekilde, Metaverse de sanal dünyalarda ve simülasyon ortamlarında yaşama olanak vererek yeni bir çağın açılmasına öncülük edecek gibi görünüyor. Blok zincir dünyasına farklı uygulama ortamları da sunacak olan Metaverse ile yapılabilecekler saymakla bitecek gibi değil.
Metaverse nedir?
Bu soruyu Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in ifadesiyle yanıtlayalım: “Metaverse ile bir yere hareket etmeden ofise, arkadaşlarınızla bir konsere ya da ailenizle evinize hologram olarak ışınlanabileceksiniz.” Yani Metaverse, isterseniz hayatınızı çevrimiçi olarak yaşayabileceğiniz sınırsız bir ortam sunuyor. Investopedia ise, “Metaverse’i; sosyal medya, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, oyun, alışveriş, kripto para birimi ve gerçekliğin dijital kesişimi” olarak tanımlıyor.
Oturduğunuz yerden bir hologram olarak istediğiniz yere gidebilecek ve dilediğinizi alabileceksiniz. Özellikle pandemi sürecinde insanların evden her işi çözme arayışı bu süreci tetikledi mi bilinmez, ancak bu süreç ile her işi tamamen evden yapma dönemi başlıyor.
Gelecek Metaverse ile değişecek
90’lı yıllara şahitlik edip bugün internetin adeta herkesi ele geçirmesini görenler, Metaverse’in yakında bambaşka bir dünya oluşturacağını da sezebiliyor. “Metaverse neler getirecek?”, “bugün tohumları atılan Metaverse projelerinin kaçı ayakta kalabilecek?”, “Metaverse güvenli mi?” gibi sorular meraklıların zihinlerini kurcalıyor. Gelin bu sorulara beraber bakalım.
Metaverse neler getirecek?
Metaverse’in getireceklerini şimdiden sıralamak güç. Tıpkı 90’lı yıllarda internetle yapılabilecekleri o yıllarda saymanın güç olması gibi. Ancak şu anda teknoloji şirketleri belli başlı konularda heyecanlı. Günümüzde teknoloji firmaları öncelikle aşağıdaki konuları içeren dijtal platformalar konusunda beklenti içindeler:
- Eski web servisleri ya da gerçek dünya aktiviteleri ile örtüşen özellik kümleleri oluşturulması,
- Gerçek zamanlı 3-Boyutlu bilgisayar grafikleri ve kişiselleştirilmiş avatarlar geliştirilmesi,
- Hedef odaklı kişisel sosyal iletişimler sağlanması,
- Bireylerin kendi sanal ortamlarını oluşturabilmeleri,
- Ekonomik sistemle bağlantı kurarak sanal alışveriş ortamları geliştirilmesi,
- Sanal ve artırılmış gerçeklik başlıkları için tasarımlar hazırlanması.
Metaverse projeleri
Günümüzde henüz çok yeni olan Metaverse Projeleri mevcut. Bunlar içinden öne çıkan birkaç projeyi şöyle sıralayabiliriz:
Sandbox
Sandbox, 2012 yılında piyasaya sürülen Ethereum üzerinde geliştirilen sanal bir platform. Bir oyun platformu olarak, oyunculara ve yatırımcılara hem oyun oynama hem de ticaret yapma teklifleri sunuyor. Platform, herkese dijital varlıklar yaratma, paylaşma ve ticaret yapma olanağı sunan bir ekosistem sağlıyor.
Decentraland (MANA)
2016 Yılında Arjantinde piyasaya sürülen ve merkeziyetsiz geliştirilen MANA, takas edilemeyen tokenler ve akıllı sözleşmelerin kullanımıyla çalışan bir oyun platformudur. Decentraland, gerçek dünyayı teknolojik olarak oluşturulmuş başka bir dünyayla birleştiren Sanal Gerçeklik (VR) teknolojisini kullanıyor. Kullanıcı deneyimi açısından platform Second Life ve Minecraft’a oldukça benziyor.
Enjin Coin (ENJ)
Enjin Coin, NFT‘lerin (genel olarak tüm pazarın geliştirilmesini) ve ticaretin desteklemesi için geliştirilen bir platformdur. 2009 yılında oluşturulan Ethereum tabanlı platform bir oyun projesi değil. Çoğu projeden farklı olarak blok zincir tabanlı bir çevrimiçi destek topluluğudur.
Metaverse güvenli mi?
Metaverse’in yepyeni bir dünya kuracağı görülürken, güvenli mi sorusu da akla geliyor.
Metaverse ile hukuktan bankacılığa her şeye yeni bir düzenleme getirilmesi bekleniyor. Sanal olarak işlenebilecek suçların, yapılabilecek haksızlıkların ve üçkağıtların ne şekilde değerlendirileceği henüz belirsiz. Metaverse ortamında toplanan kişisel verilerin nasıl değerlendirileceği üzerinde durulması gereken bir diğer husus.
Sanal sosyalleşmenin ve hareketsizleşmenin getireceği fiziksel ve psikolojik problemler de cabası. Öte yandan bu ortama adapte olmakta güçlük çekecek eski kuşaklarla yeni kuşaklar arasında bir jenerasyon çatışması beklemek de kaçınılmaz.
Metaverse’in neler getirip neler götüreceğini birkaç yıl sonra çok daha net göreceğiz. Bu doğrultuda şimdiden adım atıp kendimizi geleceğe hazırlamakta fayda var.
Yazımı bu konuda beğendiğim bir videoyu sizlerle paylaşarak bitirmek istiyorum:
