Görüntüsü ve kokusu ile yaz mevsiminin gözde meyvelerinden biri olan şeftali, alerjik kişiler için tehlikeli olabilir. Şeftali alerjisi olanlarda ciltte döküntü, kaşınma, şişme ve alerjik şoka kadar ileri tabloların oluşabileceğine değinen Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Dr. Handan Duman Şenol, bu alerji tespit edildikten sonra şeftalinin kişilerin diyetinden çıkarılması, ayrıca gıda etiketlerinin dikkatli okunup şeftali içeriğinin bulunmamasına dikkat edilmesi gerektiğini belirtti.
Yaz mevsimin en sevilen meyvelerinden şeftali, alerjik kişiler için sanıldığı kadar tatlı bir meyve olmayabilir. Şeftalinin kabuğunda ve içeriğinde yer alan Pru P3 isimli proteinin bazı kişilerde alerjik sorunlara yol açabileceğini vurgulayan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Üyesi Dr. Handan Duman Şenol, şeftali alerjisi hakkında bilgiler verdi ve dikkat edilmesi gereken noktaları sıraladı:
Şeftali tükettikten hemen 2 saat sonra reaksiyon oluşmaya başlar
Meyve alerjileri nadir görülmekle birlikte, bunlar içerisinde şeftali alerjisi en sık bilinendir. Genellikle şeftali tükettikten hemen sonra ilk 2 saatte reaksiyon oluşur. Nadiren şeftali kokusu ile veya cilde teması sonrası da reaksiyon görülebilmektedir. En sık görülen şikayetler ağızda kaşıntı ve karıncalanma, ciltte döküntü, kaşıntı, yüzde-gözde şişme, kusma, ishal, burun akıntısı, hapşırık, burun tıkanıklığı, öksürük, hışıltı, nefes darlığıdır. Ancak, alerjik şoka yol açıp hayatı tehdit de edebilir.
Şeftali alerjisi polen alerjisi ile çapraz reaksiyon oluşturabilir
Bazen de polen-besin alerji sendromuna bağlı görülebilmektedir. Polen-besin alerji sendromunda aslında kişinin polen alerjisi mevcuttur. Polen alerjenleri ile çapraz reaksiyon veren şeftali gibi besinlerin alımını takip eden şikayetler oluşmaktadır. Şeftali ağaç polenleri ile çapraz reaksiyon vermektedir. Şeftali alımını takiben ilk 10-15 dakika içeresinde dilde, dudaklarda, damakta ve boğazda karıncalanma, kaşıntı ve bazen şişlik olabilmekte ve bu durum oral alerji sendromu olarak adlandırılmaktadır. Genellikle şikayetler yarım saat içeresinde kendiliğinden geriler, % 1-8 kadar hastada kurdeşen, nefes darlığı, hışıltı ve anafilaksi denilen hayatı tehdit eden şok görülebilmektedir.
Gerekli testler yapıldıktan sonra şeftali diyetten çıkarılmalıdır
Öyküsünde şeftali alımını takiben (ne kadar süre sonra şikayetlerin geliştiği, kabuklu/kabuksuz tüketme şekli, ne kadar tüketildiği, birlikte alınan diğer gıda ve ilaçlar, egzersizle ilişkisi sorgulanır) şikayeti olan kişilerde şeftali ile yapılan deri testleri veya kanda duyarlanmayı gösteren testler yardımı ile teşhis konulmaktadır. Bazen de besin yükleme testi dediğimiz, hastane koşullarında besinin az miktardan başlayıp giderek artan şekilde hastaya verilmesi gerekebilir. Tanı konulduktan sonra şeftalinin kişinin diyetinden çıkarılması gerekmektedir.
Hazır gıdaların ve kozmetik ürünlerin içerikleri dikkatli okunmalı
Özellikle paketlenmiş gıdaların (örneğin meyve suları) etiketlerinin okunması önemlidir. Restoranlarda yenilecek yemeklerin/tatlıların içeriğinde şeftali olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır. Bazı krem, parfüm gibi kozmetik ürünler içerisinde de şeftali kullanıldığı için bu tarz ürünlerin etiketlerinin de okunarak kullanılması uygundur.
Çocuklarda şeftali alerjisi olması durumunda çocuktan sorumlu olan kişilerin (akrabalar, bakıcılar, öğretmenler) bilgilendirilmesi önemlidir.
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Hakkında:
Ülkemizde alerji ve immünoloji alanında kurulan ilk dernek olan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD), erişkin- çocuk alerji ve klinik immünoloji uzmanlarını bir çatı altında toplamaktadır. Alerji ve Klinik İmmünoloji biliminin ve hizmetinin ülkemizde gelişimine katkı sağlamayı ve alerjik – immünolojik hastalıklar konusunda toplumda farkındalık oluşturulmasını hedefleyen AİD, uluslararası katılımlı kongre ve bilimsel toplantılar gerçekleştirerek branş hekimlerinin ve ilişkili sağlık personelinin en yeni bilgiler ile güncellenmesi sağlanmaktadır. Uluslararası bilimsel kurumlarla (AAAAI, EAACI, SIAF, WAO) iş birliği yapan dernek bu iş birliklerinin ışığında uluslararası kurumların düzenlediği kongre ve kursları ülkemizde başarıyla gerçekleştirmiş, ülkemizi başarıyla temsil ederek biliminin ilerlemesine önemli bir katkı sunmuştur. Yine farkındalık yaratma misyonuyla öne çıkan dernek, üyeleri için bilimsel toplantılara katılımı için maddi destek sağlamakta dernek üyeleri dışında da bedelsiz bir şekilde kurs ve okul şeklinde çeşitli eğitim toplantıları düzenlenmektedir.
