Astronomlar, NASA’nın gezegen avcısı olarak ünlenen Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (TESS) ile yakınlarda bir ‘yasak gezegen’ belirlediler ve bulunduğu yerde olmaması gerekiyor.
Bilim adamları, güneş sistemimizden yaklaşık 285 ışıkyılı uzaklıkta Jüpiter benzeri bir “yasak gezegen” keşfettiler.
‘Yasak gezegen’ terimi astronomlar tarafından ‘aslında var olmaması gereken gezegen’ anlamına geliyor ve boyutu nedeniyle bu şekilde tanımlanıyor.
Yeni keşfedilen gaz devi, gökbilimciler tarafından NASA‘nın Transiting Exoplanet Survey Satellite (Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu – TESS) kullanılarak ortaya çıkarıldı ve şu anda bu gezegen TOI-5205b olarak biliniyor.
Olmaması gereken yerde!
Bu ötegezegen, Güneş sistemimizdeki bir gaz devi olan Jüpiter’e oldukça benziyor ancak radikal farklılıklar var. Bilindiği üzere Jüpiter, Güneş etrafındaki bir tam turunu 12 yılda tamamlıyor. Ancak keşfedilen bu yeni gezegen kendi kırmızı cüce yıldızının yörüngesinde her üç günde bir dönüyor ve bizden sadece 285 ışıkyılı uzaklıkta.
Yasak gezegen: Nasıl oluştuğu tamamıyla belirsiz
Daha da ilginç olan şey ise bu gezegenin nasıl oluştuğu tamamıyla belirsiz ve “yasak” kelimesinin kaynağı da buradan geliyor. TOI-5205b‘nin bu özel yönü, gökbilimcilerin kafalarının kaşımasına neden oluyor çünkü mevcut gaz devi modelleri, ötegezegenin şu anda yörüngesinde olduğu gibi düşük kütleli bir yıldızın etrafında oluşamayacağını öne sürüyor. Yani şimdiye kadar bildiklerimize göre orada böyle bir gezegenin olmaması gerekiyordu ama var.
Bu tür M-tipi cüce yıldızların etrafında daha önce de gaz devleri oluşmuştu. Ama yeni keşfedilen yıldız daha genç ve daha düşük kütleye sahip.
Bilim insanları gezegene, yörüngesinde döndüğü yıldıza ithafen TOI 5205b adını verdi.
Kanodia, “TOI-5205b’nin varlığı, bu gezegenlerin doğduğu diskler hakkında bildiklerimizi derinleştiriyor” diyor.
Başlangıçta diskte ilk çekirdeği meydana getirmek için yeterli kayalık malzeme yoksa, o zaman gaz devi gezegen meydana gelemez. Ve sonunda eğer disk muazzam çekirdek oluşmadan önce buharlaşırsa, o zaman da gaz devi gezegen meydana gelemez. Yine de TOI-5205b bu bariyerlere rağmen oluştu.
Son dönemlerde yapılan yeni keşifler, evrenimiz ve onun çeşitli parçalarının nasıl oluştuğu hakkında bildiğimizi sandığımız şeyleri adeta test ediyor. James Webb Uzay Teleskobu tarafından yapılan yeni keşifler, bilim insanlarının yıllardır inandıkları şeylere meydan okumaya devam ediyor. Bu nedenle, bu yasak gezegenin keşfi kesinlikle inanılmaz değil. Bilim insanları şimdi bu gezegeni daha yakından incelemeye çalışacak ve nasıl oluşuğu sorusuna cevaplar arayacak.
Neden varlığı imkansız gezegen?
Kırmızı cüceler olarak da bilinen M-cüce yıldızlar tipik olarak Güneş’in kütlesinin yarısından daha azdır ve bu senaryoda TOI-5205b’nin etrafında döndüğü yıldız, Güneş’in yüzde 40’ı kadar. Kırmızı cüceler küçük olmalarının yanı sıra aynı zamanda da daha soğuklar. Ancak bu tür yıldızlar galaksilerde en sık rastlanan yıldız türleri arasında yer alıyor ve ömürleri trilyonlarca yıl sürebiliyor. Örneğin, Güneş’in ömrünün aşağı yukarı 10 milyar yıl olduğuna inanılıyor.
