Beyin tümörlerinin hepsi öldürücü mü? Belirtileri ve tedavisi nedir? İyi huylu ve kötü huylu tümör arasındaki fark nedir? Covid-19 döneminde artış oldu mu? Cep telefonu kullanmak riskli mi?
Beyin tümörleri hakkında en çok merak edilenler: Beyin tümörleri öldürücü müdür? Nasıl tedavi edilir?
Beyin tümörleri nedir?
Tümör, damardaki bazı hücre gruplarının kontrol dışı olarak anormal, düzensiz ve hızlı bir biçimde çoğalarak normal hücrelerin fonksiyonlarının etkilenmesidir. Beyin tümörleri kafatası içerisindeki beyin dokusundan, sinir kılıflarından, kafatası kemiğinden gelişebilir. Başka organlarda oluşan tümörler kan yolu ile veya komşuluk yolu ile beyine metastaz yapabilir. Bu nedenle yerinde ve doğru müdahale çok ama çok önemlidir.
Beyin tümörleri kafatası içinde kontrolsüzce büyüyen kitleler. Nedenleri net olarak bilinemiyor. Klinik çalışmalara göre; her 100 bin kişiden 5’i beyin tümörü riski altında. Dünya nüfusu yaşlandıkça bu oranın da artacağı öngörülüyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, beyin tümörlerinin ya beyin dokusu ve bu bölgedeki uzantılardan kaynaklandığını ya da vücudun başka yerindeki tümörlerin buraya sıçraması veya yayılması ile oluştuğunu söylüyor. Beyin tümörlerinin kendisi genelde başka organlara sıçramasa da bazı alt grupları “ekilim metastazları” yaparak beyin ve omurilik sistemi boyunca yayılabiliyor. Beyin tümörleriyle ilgili akılları kurcalayan pek çok soru var. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, beyin tümörleriyle ilgili en çok merak edilen şu 5 soruyu yanıtladı.
Beyin tümörlerinin başlıca belirtileri neler?
Aslında beyin tümörlerinin belirtileri kendine özel değildir. En bilinen belirtisi olan baş ağrısı pek çok hastalıkta oluşabilen bir yakınmadır. Tekrarlayan, ısrar eden baş ağrısında hastayı ‘beyinde bir patoloji var mıdır?’ diye sorgulamak gerekir. Tümörler beynin hangi bölgesine yerleşmiş ise oraya ait belirtiler verebilirler. Bunu da ya doğrudan o bölgeden çıktıkları için ya da büyüyüp bası yaparak oluştururlar. Yani hastada güç kaybı, konuşma bozuklukları, görme sorunları, kişilik değişiklikleri, hafıza kusurları, epilepsi nöbeti geçirme, kafa içi basıncı artışına bağlı bulantı-kusma ve baş ağrısı olabilir. Hormon salgılayan tümörler hormonal dengesizliklere neden olabilirler ve bunlara bağlı şikayetler ortaya çıkabilir.
Beyin tümörü nasıl teşhis ediliyor?
Hastada kafatası içinde bir sorun olup olmadığını düşündüren bazı muayene bulguları olur, fakat kesin teşhis için bu bölgenin görüntülenmesi şarttır. Bu da beyin tomografisi ve beyin MR’ı çekerek mümkün olabilir. Özellikle MR tümörün yerleşim yeri, iyi ya da kötü huylu olabileceğine dair bir takım değişiklikleri göstermesi bakımından ilk tercih edilecek yöntemdir. Sadece teşhiste değil yapılacak cerrahi için de yol göstericidir.
Tedavide hangi yöntemler kullanılıyor?
Beyin tümörlerinde kitlenin ne cins bir tümör olduğunun kesin tanısını koymak ve onu oradan uzaklaştırmak için cerrahi yöntemler uygulanır, yani hastalar genelde ameliyat edilirler. Fakat tümör yaygın veya çıkarılması çok riskli olan bir bölgede yerleşmiş ise o zaman biyopsi ile tanı konulabilir. Sonrasında çıkacak tümörün karakterine göre hastanın ışın tedavisi ve kemoterapiyi ek olarak alması gerekebilir. Ayrıca bazı tümör tiplerinde büyüklüğü de uygunsa o zaman cerrahi yapmadan doğrudan odaklanmış ışınlama da denen Gamma Knife yöntemi ile ışınlama yapılarak tümör büyümesi kontrol altına alınabilir.
Cep telefonu kullanımı ile beyin tümörleri arasında bir ilişki var mı?
Bu konuda ciddi iddialar mevcut. Yapılan bilimsel çalışmalarda cep telefonu kullanma ile beyin tümörü oluşumu arasında net bir bağlantı olduğu ispatlanabilmiş değil. Fakat yapılan çalışmaların uygun grupları kapsamadığı konusu tartışmalıdır. Cep telefonu kullanım süresi ile beyin tümörü oluşumunun arttığı yönünde gözlemsel bulgular mevcuttur. ABD’nin finans merkezi olan Wall Street’de saatlerce cep telefonlarıyla konuşan borsacılarda beyin tümörlerinin normale göre çok daha fazla görüldüğü bildirilmektedir.
Cep telefonu sinyallerinin DNA sarmalında kopmalara neden olduğu yönünde iddialar da mevcuttur. Kesin tümör ile ilişkisi olmasa da uzun süre cep telefonu kullanmanın en azından beyin yorgunluğuna sebebiyet verdiği neredeyse kesin gibidir. Ayrıca, baş ağrıları, uyku düzensizliği, hafıza zayıflaması, yoğun stres ve yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu ile dikkat dağınıklığı gibi durumlara da yol açabilmektedir.
Covid-19 döneminde beyin tümörleri vakalarında artış oldu mu?
Bunu söylemek için henüz erken olabilir. Covid-19 ile sinir sisteminin de tutulduğu, hatta en belirgin bulgularından olan koku almanın kaybolması şikayetinin koku sinirinin tutulumuna bağlı olarak ortaya çıktığı ve bazı başka nörolojik bulgu ile belirtilerin oluştuğu tespit edildi. Ancak Covid-19 enfeksiyonuna bağlı beyin tümör oluşumunda artış olduğunu söyleyemeyiz ama virüsler hücrelerde mutasyonlara neden olabilirler ve mutasyon birikimleri de hücrenin anormal hızda çoğalması ve karakter değişimine neden olarak tümöre dönüşmesine yol açabilir. Pek çok kişi tarafından Covid-19’a veya bazılarının iddialarına göre de aşılara bağlı olarak beyin tümörü oranlarında bir artış olup olmadığı merak ediliyor. Bunu ancak ilerleyen yıllarda söylemek mümkün olabilir.
Beyin tümörlerinin hepsi öldürücü mü?
Erken teşhis hangi hastalık olursa olsun daima önemlidir. Bitmeyen baş ağrıları, kontrol edilemeyen kusmalar ve daha birçok sıkıntı. Her beyin tümörü ölümcül mü? Hepsi kanserli değildir. Avrasya Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Opr. Dr. Engin Çiftçi, beyin tümörleri hakkında bilinmesi gerekenleri anlatıyor.
Beyin tümörünün belirtileri nelerdir?
- Daha çok sabahları ağırlaşan şiddetli baş ağrıları,
- Bulantı veya kusma,
- Görmede ve konuşmada zorluk yaşama,
- Ayakta dururken veya yürürken yaşanan denge problemleri,
- Kol ve bacaklarda karıncalanma,
- Ruh halinde dalgalanmalar,
- Beyin tümörünün yarattığı baskı sonucu oluşan kol ve bacaklarda uyuşma hissi,
- Kol ve bacak kaslarında yaşanan titremeler.
Risk faktörleri var mıdır?
Her ne kadar beyin tümörlerinin temel sebepleri bilinmese de birçok faktör tümörlerin meydana gelmesinde etkilidir. Bunlar;
- Bağışıklık sistemindeki bozuklukları yaşayan kişilerde tümör oluşma riski artar.
- Beyin kanserinde aile geçmişi,
- Radyasyona maruz kalma,
- Kesin olarak doğrulanmasa da sürekli kullanılan cep telefonları ve yaydığı radyasyonlar.
Beyin tümörleri 2’ye ayrılıyor
Beyin tümörleri pimer ve seconder olmak üzere 2’ye ayrılırlar. Beynin kendi hücrelerinden meydana gelen tümörler, iyi huylu olabileceği gibi kötü huylu da olabilir. Vücudun başka bir yerinde oluşup beyne sıçramasıyla oluşan tümörlere ise seconder denir.
İyi huylu beyin tümörü nasıl tedavi edilir?
Bu tümörler daha çok beyin zarından sinir kılıfından ve doğuştan gelen tümörlerdir. Cerrahi işlem neticesinde tam olarak iyileşme sağlamak mümkündür. Cerrahi işlem sırasında tümörün genellikle tamamı alınır. Ancak hayati merkezlere zarar vermemek için az bir kısmı alınamayabilir, alınmayan parçasının ileride kötü huylu tümöre dönüşmesini engellemek için ışın tedavisi veya gama life yöntemi kullanılabilir. Sonrasında hastalar kolayca günlük hayatlarına dönebilir.
Kötü huylu tümörler çok daha hızlı yayılıyor
İyi huylu tümörlerin aksine kanser hücreleri taşıyan kötü huylu tümörler, çok daha hızlı büyüyüp yayılırlar. Bu durum beyin dokusuna zarar vermekle sonuçlanır. Ayrıca kötü huylu tümörler alınsa dahi tekrarlanma riski vardır.
Beyin tümörleri nasıl teşhis edilir?
- Nörolojik muayene
- MR
- Fizik muayene
- Anjiyoprafi
- Bilgisayarlı tomografi
- BOS incelemesi
- Biyopsi
Beyin tümörleri nasıl tedavi edilir?
Beyin tümörleri tedavisinde sıklıkla kullanılan yöntem cerrahi müdahalelerdir. Beyin cerrahları, kraniotomi denilen bir işlemle kafatasını açar ve mikrocerrahi yöntemle tümörü temizlerler. Bunun dışında uygulanan diğer yöntem radyoterapi ve hemoteropidir. Radyoterapi yüksek enerjili ışınlar aracılığıyla kanser hücrelerinin tahrip edilmesi bu sayede çoğalmalarının önlenmesi ve ortadan kaldırılmasının sağlanmasıdır. Bu işlem sırasında tümöre ve yakın dokulara radyasyon verilerek iyileşme amaçlanır.
