Tüm dünyada cilt kanseri sıklığı giderek artıyor. Bu nedenle yılda bir kez mutlaka dermatoloji uzmanına giderek ben muayenesi ve taraması yapılması önem taşıyor.
Cilt kanseri takibinde hekimlerin en büyük yol göstericisi ise dermoskopi ve düzenli muayene olarak kabul ediliyor. Günümüzde bu konuda yapay zeka ile ben taramaları öne çıkıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Asude Kara Polat, cilt kanseri ve tanısında kullanılan yöntemler hakkında bilgi verdi.
Sarı-kızıl saçlı, renkli gözlü, açık tenliler dikkat!
Benlerin sayıca fazla olması (50’den fazla), atipik benlere (displastik nevus) sahip olmak, doğuştan itibaren çok büyük benlere sahip olmak, sarı ya da kızıl saçlı, renkli gözlü ve açık tenli olmak, güneş yanığı geçirmiş olmak, ailede melanom öyküsü olması, daha önce melanom teşhisi almış olmak melanom gelişimi için risk faktörlerindendir.
Bende kanama olması önemli bir bulgu
Bende kanama olması, büyüme, kaşınma, renk değişiklikleri durumunda dikkatli davranılmalıdır. Yine benlerin 6 mm’den büyük çapta olması, farklı renkleri bir arada içermesi, düzensiz kenarlı olması ve simetrik görünüm melanomdan şüphe edilmesi için önemlidir ve mutlaka değerlendirme için dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır.
Benlerde ortaya çıkan renk, boyut, şekil farklılıkları takip edilmelidir
Melanom kötü huylu, ilerleyen dönemde lenf bezlerinden başlayarak diğer organlara yayılabilen ve hayatı tehdit edebilen bir deri kanseri türüdür. O nedenle erken tanı konulması hayati öneme sahiptir. Yapay zeka özelliği olan dijital dermoskopi sistemleri ile hastanın tüm vücut fotoğraflaması yapılmakta, görüntüler bilgisayar ortamında arşivlenebilmekte dolayısı ile karşılaştırma imkanı vererek takipte önemli olmaktadır.
Toplumda dermoskopinin en sık bilinen kullanım alanı benlerin taramasıdır. Benler Latince adı ile nevuslar deriye renk veren melanositlerin yani pigment hücrelerinin çoğalması sonucu oluşur. Benler doğumda veya sonradan oluşabilir.
Özellikle çocukluk döneminde ve ergenlikte artış gösterebilmektedir. Dijital dermoskopi ile benlerin muayenesi yapılırken hasta tüm vücut olarak değerlendirilir. Hasta çıplak bir şekilde gövde ön, arka, yan yüzler, ayak tabanı da dahil olacak şekilde her açıdan fotoğraflanır. Ardından benler tek tek numara verilerek işaretlenir.
Sonraki basamakta numaralandırılan her ben iç yapıdaki görünümleri değerlendirmek amaçlı daha büyük büyütme kullanılarak fotoğraflanır ve kaydedilir. Benlerde ortaya çıkan renk, boyut, şekil farklılıklarının değerlendirmesi benin türünü belirlemek açısından oldukça yol göstericidir. Başlangıç muayenesinde veya takipte şüpheli olduğu düşünülen benler cerrahi olarak çıkarılır.
Herhangi bir anestezi ya da girişim uygulanmıyor
Dermoskopi; büyütme sistemleri kullanılarak birçok dermatolojik hastalıkta tanı sürecinde kullanılan bir yöntemdir. Derinin tabakalarını renk değişikliklerine göre değerlendirme imkanı sağlar. Bu yöntem ile deri bütünlüğü bozulmaz. Hastaya herhangi bir lokal anestezi uygulanmaz ve girişimsel bir uygulama yapılmaz.
Fazladan yapılan biyopsi ve laboratuvar tetkikleri ortadan kalkıyor
Özellikle malign melanomun erken tanısında ve melanom dışı deri kanserleri tanısında oldukça önemlidir. Saç ve saçlı deri hastalıkları, tırnak hastalıkları, derinin benign (iyi huylu) tümöral lezyonları, infeksiyöz ve inflamatuvar deri hastalıkları gibi durumlarda da tanı, tedavi ve takip açısından büyük önem taşımaktadır. Dermoskopi bu konuda deneyimli bir dermatoloji uzmanı tarafından yapıldığında doğru teşhis oranı artmaktadır. Bu uygulama ekstra biyopsi ve laboratuvar tetkiklerini de azaltmaktadır.
Malignant Melanoma – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)
