Pek çok kişi mide bağırsak rahatsızlıkları sebebiyle bazen doktor önerisi ile bazen de tavsiye üzerine kısa ya da uzun süreli olarak mide koruyucu ilaçları kullanıyor. Ancak bu ilaçlar, bir yandan hastalıklarımıza şifa olurken, diğer bir yandan da maalesef önemli sorunlara zemin hazırlayabiliyor.
İşte bu sebeple doktorunuz size mide koruyucu kullanımını önermiş olsa da mide koruyucular nasıl ve ne zaman, ne kadar süre ile hangi dozlarda kullanılmaları önemlidir?
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Dahiliye Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Şeref Kamil Basmacıoğlu mide koruyucuların kullanımı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Mide koruyucu nedir?
Mide koruyucular, tıptaki adıyla Proton Pompası İnhibitörleri (PPI’ler), yaygın olarak kullanılan ve mide asidi yapımını azaltan bir ilaç türüdür. Hem reçeteyle hem de reçetesiz olarak temin edilebilir.
Mide koruyucu ilaçlar ne zaman kullanılır?
Mide koruyucular (PPI’ler) mide asidinin tahrişine bağlı olarak gelişen
- Mide ülseri ve onikiparmak bağırsağı ülseri (peptik ülser hastalığı),
- Özofajit,
- Gastroözofageal reflü hastalığı
- Helikobakter pylori enfeksiyonu gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadırlar.
Mide koruyucular ne kadar süre kullanılmalıdır?
Mide koruyucu ilaçların (PPI’lerin) tedavi edilen durum için en düşük dozda ve en kısa sürede alınması önerilir; ancak mide koruyucular sıklıkla gereğinden yüksek dozlarda ve gerekenden daha uzun süre alınabilir. Bu istemeden, hastanın kendisini güvende hissetmesi ihtiyacı ile gerçekleşebilir. Örneğin; ilaç tedavisine hasta hastanedeyken başlandıysa veya hastanın belirtilerinin iyileşip iyileşmeyeceğini görmek için bir deneme olarak başlatıldıysa daha sonra hasta, ilacı bıraktığında yakınmalarının yineleyeceğini düşünerek aynı dozda devam edebilir ve ilacı gereken süreden fazla kullanabilir.
Kısa süreli mide koruyucu kullanımının çeşitli nedenleri vardır. Örneğin; yukarıda belirttiğimiz Helikobakter pylori enfeksiyonunu tedavi etmek için antibiyotiklere ek olarak mide koruyucular tipik olarak 1 ila 2 hafta süreyle reçete edilir. Midesinde veya ince bağırsağında ülser olan veya yemek borusunda mide asidi reflüsü ya da kimyasal maddelere bağlı tahrişi olan kişilere 4 ila 12 haftalık bir mide koruyucu kullanımı doktor tarafından reçete edilebilir.
Bir başka kullanım alanı olarak da doktorlar, karın ağrısının nedenini belirlemek için testler yaparken, asit reflü veya hazımsızlığın yol açtığı karın ağrısı belirtilerinde yakınmaların azaltılması için kısa süreli mide koruyucuları başlayabilir veya ilaçlarını tamamen bırakabilirler.
Her ne amaçla başlanırsa başlasın tedavi süresi sonrası ilaçların azaltılarak bırakılmaları gerekir. Ani bırakmalar yakınmaların tekrarıyla sonuçlanabilir. Bir süre ilaç dozlarının azaltılarak kullanılması gerekebilir.
Mide koruyucular yan etki yapabilir mi?
Herhangi bir ilaç yan etkilere neden olabilir. Mide koruyucuların ise ciddi olumsuz etkileri genellikle nadir görülür; ancak bu ilaçlar akciğer ve ciddi bağırsak enfeksiyonlarının (pnömoni ve C. difficile gibi) riskinde artışla ilişkilendirilmiştir.
Ender de olsa mide koruyucular önemli bazı kalp ilaçları gibi diğer ilaçlarla ilaç etkileşimlerine de neden olabilir. Bu nedenle ilaçlarınızı düzenleyen doktorunuza, listenize yeni bir ilaç eklendiğinde veya bir ilacın kesilmesi durumunda bunu bildirmeniz önemlidir.
Yeni sorunlara davetiye çıkarmayın
Ek olarak, uzun süreli mide koruyucu kullanımı ince bağırsakta bakterilerin aşırı çoğalması, bağırsak dengesinin bozulması (mikroflora değişikliği), emilim bozukluklarına bağlı olarak bazı mineral ve vitamin eksiklikleri (Demir, Vitamin B12, Magnezyum eksikliği gibi) ve kemik metabolizmasının bozularak kırıklara yatkınlığın artışı gibi çeşitli sağlık problemlerine sebep olabilir.
İlaç listenizi ve endişelerinizi ilk olarak doktorunuzla rutin olarak paylaşmanız önemlidir. Mide koruyucuları azaltma veya bırakma kararı karmaşıktır ve güvenliğiniz için mide koruyucu dozunuzu ayarlamadan önce doktorunuza danışmalısınız. Sonuçta amaç, yalnızca faydayı en üst düzeye çıkarmak ve yan etkileri en aza indirmek için gerekli olan ilaçları aldığınızdan emin olmaktır.
Kaynak: Adverse Effects Associated with Proton Pump Inhibitor Use – PMC (nih.gov)
