Elektrikli araç kullanım oranı her geçen gün biraz daha artıyor. Avrupa’da Norveç büyük oranda bu araçlara geçiş yaparken, ABD’de ise otomotiv devleri bu alanda rekabet halinde. Ancak kuzey bölgelerinde sert soğuklar gören ABD, şarj tutmayan ve dakikalar içinde bataryası boşalan araç krizi yaşıyor. Peki soğuk hava bataryayı neden boşaltıyor?
Chicago’da hava sıcaklığının sıfırın altına düşmesiyle birlikte elektrikli araç şarj istasyonları çaresiz kalan sürücülerin toplanma merkezine dönüştü: Tükenen bataryalar, agresif görünen sürücüler ve sokağa taşan kuyruklar…
Uber sürücüsü Javed Spencer, son üç günde kiraladığı Chevy Bolt’u şarj etmekten başka pek bir şey yapmadığını ve yine bataryası bitmiş bir şekilde yolda kalmaktan endişe ettiğini söyledi, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hava böyle soğuk olduğunda arabalar iyi çalışmıyor, şarj aletleri iyi çalışmıyor ve tabii insanlar da”
Batarya birkaç dakikada bitti
27 yaşındaki Spencer, Pazar günü bataryasının bitmesine 48 km kala bir şarj istasyonuna doğru yola çıktığını söyledi. Ancak Spencer, bu mesafeye rağmen sadece birkaç dakika içinde bataryanın bittiğini söylerken, arabasını istasyona çektirmek zorunda kaldığını anlattı.
Spencer “Sonunda fişe taktığımda hiç şarj almıyordu” ifadelerini kullanırken, normalde bir saatte şarj olan arabasını ancak 5 saatte şarj edebildiğini kaydetti.
Soğuk hava krize dönüştü
Her zamankinden daha fazla insanın elektrikli araç sahibi olduğu bu kış dönemi, dondurucu soğukların bataryaları bir anda tüketmesi ve sürüş menzilini azaltması nedeniyle soğuk hava dalgaları elektrikli araç sahipleri için baş ağrısına dönüştü.
Çetin hava şartları sürecek
İşin kötüsü ise sorunlar bir süre daha devam edebilir. Chicago ve Amerika Birleşik Devletleri ile Kanada’nın diğer bölgeleri bu hafta şiddetli soğuklarla sarsıldı. Ulusal Hava Durumu Servisi’ne göre, Salı günü Chicago bölgesinin büyük bölümünde rüzgar soğukluğu eksi 30 dereceye kadar düştü. Tehlikeli derecede düşük sıcaklıkların ve kar yağışlarının hafta sonuna kadar devam etmesi bekleniyor.
Soğuk hava bataryayı neden boşaltıyor?
İçten yanmalı motorlu araçların aksine, elektrikli bir aracın iki bataryası var: Bunlardan biri düşük voltajlı ve diğeri de yüksek voltajlı. Özellikle soğuk havalarda düşük voltajlı 12 voltluk batarya da geleneksel araçlarda olduğu gibi şarj kaybına uğrayabilir.
Eski bir Tesla çalışanı olan ve şu anda Tesla da dahil olmak üzere otomobil üreticilerini temsil eden ve soğuk havalarda elektrikli araçların çalıştırılması için bir ipucu sayfası yayınlayan Zero Emission Transportation Association’ın (ZETA) yönetici direktörü olan Albert Gore III, bu olduğunda düşük voltajlı pil takviye edilmeden elektrikli aracın hızlı şarj cihazında şarj edilemeyeceğini söyledi.
Hem şarj hem deşarj etkileniyor
Elektrikli araçlar için zorluk, bataryanın iki tarafının (anot ve katot) aşırı soğuk ve sıcaklıklarda yavaşlayan kimyasal reaksiyonlara sahip olması. Irvine’deki California Üniversitesi’nde makine ve havacılık mühendisliği profesörü ve Temiz Enerji Enstitüsü direktörü olan Jack Brouwer, bunun bataryanın hem şarjını hem de deşarjını etkilediğini söyledi.
Brouwer, “Bataryalı elektrikli araçları çok soğuk koşullarda çalıştırmak çok zor oluyor. Hava soğuksa bir bataryayı o kadar hızlı şarj edemez ya da o kadar hızlı boşaltamazsınız. Bir çözüm de yok”
Norveç’te böyle sorunlar yok
Sektördeki insanlar Chicago’da neyin yanlış gittiğini araştırırken, bazıları şarj altyapısının aşırı soğuk hava nedeniyle yetersiz kalmış olabileceğini öne sürüyor. Gore, “Elektrikli araçların geniş ölçekte yaygınlaşmasına sadece birkaç yıl kaldı” dedi ve ekledi: “Bu elektrikli araçlar için kategorik bir sorun değil, çünkü başka yerlerde bu problem büyük ölçüde çözüldü”
Elektrikli araç kullanımının en yüksek olduğu ülkelerden bazıları aynı zamanda en soğuk ülkeler arasında yer alıyor. Norveç’te 120 binden fazla elektrikli araç sahibini temsil eden Norveç Elektrikli Araç Birliği’nin danışmanı Lars Godbolt, yaklaşık 4 araçtan 1’inin elektrikli olduğu Norveç’te sürücülerin soğuk havalarda bile verimliliği artırmak için sürüşten önce aracı önceden ısıtmak gibi adımlar atmaya alışkın olduğunu söyledi.
İstasyon sayısını artırdı, uzun kuyrukları bitirdi
Godbolt, Norveç’teki şarj istasyonlarının kışın yaza göre daha uzun kuyruklar oluşturduğunu, çünkü araçların soğuk havalarda daha yavaş şarj olduğunu, ancak son yıllarda Norveç’in daha fazla şarj portu inşa etmesi nedeniyle bunun daha az sorun haline geldiğini söyledi. Ayrıca, Norveç’teki insanların çoğunluğunun apartmanlarda değil evlerde yaşadığını ve elektrikli araç sahiplerinin yaklaşık yüzde 90’ının evlerinde kendi şarj istasyonlarına sahip olduğunu söyledi.
Avrupa’nın elektrikli araçlara öncelik veren ülkeleri
Enerji güvenliğine ilişkin veriler sağlayan Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre, dünya genelinde 2022 yılında satılan tüm yeni otomobillerin yüzde 14’ü elektrikliydi; bu oran 2021’de yüzde 9, 2020’de ise yüzde 5’in altındaydı. Avrupa Çevre Ajansı’na göre, Avrupa’da Norveç, İsveç, İzlanda, Finlandiya ve Danimarka 2022 yılında yeni araç kayıtlarında elektrikli araçların en yüksek paya sahip olduğu ülkeler.
Şirketler elektrikli araç modellerini güncelledikçe soğuk hava muhtemelen daha az sorun olacak. Son birkaç yılda bile şirketler yeni modellerin soğukta daha verimli olmasını sağlayan özellikler geliştirdi. Godbolt, “Bu yeni zorluklar ortaya çıkıyor ve endüstri bu sorunların çoğunu tamamen olmasa da en azından kısmen çözme yolunda yenilikler yapıyor” dedi.
Sorun batarya değil altyapı
İngiltere’de 800’den fazla otomotiv şirketini temsil eden bir ticaret birliği olan Motor Üreticileri ve Tüccarları Derneği sözcüsü James Boley, dizel veya gazla çalışanlar da dahil olmak üzere tüm araçların soğuk havalarda daha kötü performans gösterdiğini belirtti. Boley, sorunun elektrikli araçların soğuk havalarda iyi çalışma kapasitesinden ziyade, şarj istasyonları gibi gerekli altyapının sağlanamamasıyla ilgili olduğunu söyledi.
“Gaz ya da dizel motorlu bir araçla sürücüler benzin istasyonu bulacaklarına dair tam bir güvene sahip olduklarından soğuk havalarda daha az stres yaşıyorlar” diyen Boley sözlerini şöyle sürdürdü: “Elektrikli araç şarj altyapısı mevcut değilse, bu daha büyük bir endişe kaynağı olabilir”
Uber sürücüsü Spencer, bir araç paylaşım hizmeti için elektrikli araç kullanmanın Chicago’da kış aylarında pek kullanışlı olmadığını söyledi. Uber, yaptığı açıklamada sürücüleri için şarj indirimleri sunduğunu söyledi, ancak Spencer yine de artan maliyetler konusunda endişeli.
Spencer “Ödeme aynı, ancak tüm bu ekstra ücretlerle birlikte sürücülere maliyeti çok daha fazla” dedi.
