Terör olayları küresel turizme ve Türkiye’deki turizm sektörüne nasıl etki ediyor? Terör eylemlerine karşı ne gibi tedbirler alınması gerekiyor?
Geçen yazımda “Terörün Türk turizmi üzerindeki etkisi” üzerinde bir tartışma başlatmıştık. Bu yazımızda da bu etkinin çözümleri üzerinde duracağız. Türkiye’nin istihdamla birlikte bugün en önemli sorunu olan terörün neden olmuş olduğu ekonomik sorunlar Türkiye’nin kalkınmasında, ilerlemesinde bir set oluşturmaktadır. Bu anlamda bu terör sorunun nasıl çözülmesi gerektiği ve bunun süreç içerisinde nasıl bir yöne evrilmesi konusunda duracağız.
Terörün Türk Turizmine Etkilerine Yönelik Çözümler
Turizm sektörünü etkileyen çok farklı kriz türleri olduğu gibi her kriz de kendine has özellikleriyle benzersiz özellikler taşır. Karakteristiği, özellikleri ve çözümü örgütün ve sektörün içsel ve dışsal güçleriyle şekillenir. Tüm krizlerin benzer sonuçlar doğurduğunu söylemek mümkün kılmamaktadır. Her biri kapsam, etkinlik ve oluşturduğu zarar bakımından birbirinden farklıdır.
Her ne kadar çeşitli olaylar turist akışını engellese de terörizm riski, turistleri olumsuz yönde etkilemektedir. Geçmiş yıllardaki ülkemizdeki terör olayları, güneydoğuda yaşanan çatışmalar nedeniyle ülke turizmi zarar görmüş, rezervasyon iptalleri yoğun olarak yaşanmış, ülkemize yapılan rezervasyonlar komşu ülkelerin turizmine yönelik yaşanmıştır (Kalpaklıoğlu, 2010).
Terör eylemlerinin turistik bölgelere ve turistik tüketicilere yönelmesinin nedenleri arasında şunlar gösterilebilir (Yılmaz ve Yılmaz, 2005: 44).
• Bir ülkede bulunan herhangi bir turistik bölge ya da merkeze yapılan saldırılar, tüm ülke ekonomisini olumsuz yönde etkileyebilecek güce sahiptir. Örneğin: 11 Eylül sonrası dönemde, havayolu ile seyahat etmenin turistik tüketiciler tarafından riskli olarak görülmeye başlaması; sadece ABD havayolu şirketlerini değil, yerel ekonominin tümünü olumsuz yönde etkilemiştir.
• Turizm endüstrisinin gelişmesi için, devletin ve ülke yönetiminin çok sayıda önlem alması ve bu endüstriden oldukça yüksek gelir elde etmesi nedeniyle, terör eylemlerinde turistik tüketicilerin ya da turistik bölgelerin hedef alınması, terör eylemcileri için, bir anlamda devletin hedef alınması olarak algılanmaktadır. Bu nedenle, turizm endüstrisine yapılan her saldırı aslında devlete yöneltilmiş bir saldırı olarak kabul edilmektedir.
• Turistik tüketicilere yönelik terör eylemleri sözlü ve yazılı basında sıkça ve detaylı biçimde yer aldığından, çok kısa sürede çok geniş halk kitlelerine ulaşabilmekte ve teröristler tarafından verilmek istenen mesaj yerine kolaylıkla ulaşmaktadır.
• Bir ülke ya da bölgenin tarihi geçmişini yansıtan müze, tarihi yerler ve doğal güzelliklerin terör yoluyla zarara uğratılması, eylemi gerçekleştirenler açısından, ilgi toplamanın en kolay yolu olarak görülmektedir.
• Turistik bölgelerde, turistik tüketicilerin rahatlığı açısından, güvenlik önlemlerinin çok sıkı olmayacağı düşüncesi, terör eylemcilerini bu mekanlara itmektedir. Eylemcilerin, turistik tüketiciler arasında dikkat çekmeden gizlenebilmesi, turizm endüstrisini terörist saldırılar için açık bir hedef haline getirmektedir.
• Özellikle kökten dinci (radikal dinci gruplar) terörizm için, uluslararası turistik tüketicilerin Batı’yı ve yozlaşmayı temsil etmesi, terör eylemlerinde öncelikli olarak bu kitlenin hedef alınmasına neden olmaktadır.
Terör olayları küresel turizme nasıl etki etti?
Terör sadece Türkiye’de değil dünya üzerinde de etkili olmuştur. Terör örgütleri içerisinde eylemleri ve etkileri açısından değerlendirildiğinde yapısı itibariyle dünya kamuoyunda isminden bahsettiren diğer bir terör örgütü de El Kaide’dir. El Kaide’nin, baş döndürücü hızla gelişen teknolojinin imkanlarından faydalanarak Amerika’da ikiz kulelere gerçekleştirdiği insanlık dışı saldırılarda 2.792 masum insan hayatını kaybetmişti.
Terör küresel olunca etkisi de küresel oldu. Özellikle gelişmekte olan ülke ekonomileri için son derece önemli olan ABD ekonomisi bu saldırıdan önemli ölçüde olumsuz etkilendi. Saldırıların ABD ekonomisindeki olumsuz etkileri her geçen gün daha iyi görülebiliyor. Bu etkilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir (Vural, 2006: 86):
• 2003 yılı sonuna kadar 1,8 milyondan fazla kişi işsiz kalmıştır.
• 2003 yılının sonu itibariyle ekonomik zararın parasal maliyeti 640 milyar doları bulmuştur.
• Saldırıların sadece New York şehrine maliyeti 83 ile 95 milyar dolar arasında gerçekleşmiştir.
• Bu gelişmelerden en büyük darbeyi turizm, sigortacılık ve havayolu ulaşımı almıştır.
• Toplam kaybın ticari havacılık sektöründe 2003 yılı sonu itibariyle 10 milyar dolar, sigorta şirketlerinde de 50 milyar dolara ulaşmıştır.
• İngiliz Havayolları (British Airways) ve Fransız havayolu şirketi Air France rezervasyonların azalması nedeniyle 11 Eylül’deki ABD seferlerinin bazılarını iptal etti.
• Tüm dünyayı etkileyen bu eylemlerden Türk Hava Yolları da zarar görmüştür. İç ve dış hatlar ile yolcu trafiğine % 50’ye varan düşüşler yaşanmış, buna bağlı olarak bir kısım çalışanın işine son verilmiştir (Çelik, 2009: 99).
Türkiye’nin yakın geçmişteki Turizm ve Kültür Bakanı Ertuğrul Günay da Türkiye’nin terör ile turizm arasındaki ilişkiye şöyle bir yorum yapmıştır:
”Türkiye 20-25 yıl içinde bir yandan terörle mücadele ederken bir yandan da turizmini geliştirebildi. Bu başarıyı göstermiş dünyadaki özel örneklerden biridir Türkiye. Tabii terör olmayan, barış içinde, esenlik içinde bir ülke olsak Türkiye’nin batısında çok fazla bir şey değişmez ama doğusunda, güneydoğusunda inanılmaz bir turizm potansiyeli var ve bu potansiyelden o bölgede yaşayan insanlar ekmek yiyebilir (www.internethaber.com). Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun çok büyük bir turizm potansiyeline sahip olduğunu belirterek, ”Doğu’yu, Güneydoğu’yu kalkındırmak için benim fabrikaya ihtiyacım yok. Özellikle Güneydoğu’yu kalkındırmak için fabrikaya ihtiyacım yok. Turizmin öyle bir potansiyeli, öyle bir bereketi var, öyle bir şansı var ki (akparti.org.tr).”
Terör eylemlerine karşı alınması gereken tedbirler
Tüm bu anlatılanların çerçevesinde turizm endüstrisinin gelişimi için kamu ve özel sektörün terör eylemlerine karşı alması gereken ortak tedbirleri sıralamak gerekirse:
• Turizm endüstrisinin tüm çalışanları güvenlik ve acil durum önlemleri konusunda eğitilmelidir.
• Turistik tüketiciler olası terör eylemleri konusunda bilgilendirilmeli, terör eylemlerinin önlenmesi ve güvenlik önlemleri hakkında eğitilmelidir.
• Turizm endüstrisinde yer alan tüm taraflar ulusal ya da bölgesel güvenlik kurumlarının oluşturularak turizm işletmelerinin güvenlik önlemleri konusunda denetlenmesi için işbirliğine gitmelidir.
• Turizm işletmelerinde kriz ve acil eylem planları oluşturulmalıdır.
• Terör saldırısının ardından pazarlama stratejileri daha az duyarlı pazar bölümlerinin hedef alınarak hızlı bir düzelme sürecinin başlatılmasına yönelik oluşturulmalıdır.
• Ulusal ve yerel yönetim birimleri, olası terör eylemelerine karşı güvenlik önlemlerini artırmalıdırlar.
• Ulusal ve yerel yönetimler terörizm konusunda halkı bilinçlendirmeli ve eğitmelidirler.
• Turistik destinasyonlarda görev yapan güvenlik güçleri turistlere yönelik suçların yanı sıra terörizm konusunda da eğitilmelidir.
• Terör saldırılarının ardından turizm endüstrisinin toparlanabilmesi için devlet desteği (finansal teşvikler, ulusal düzeyde tanıtım ve reklam kampanyaları vb.) sağlanmalıdır.
• Terörizmin önlenmesi konusunda uluslararası işbirliğine gidilmelidir.
Kaynaklar:
Kalpaklıoğlu, N. Ü. (2010). “Krizlere En Hassas Sektör Turizmde Etkin Kriz Yönetimi”. Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı 44, Sayfalar 139-155. http://www.asunakutlu.com/tncr/turizmvekrizyonetimi.pdf. Erişim Tarihi: 22 Haziran 2012.
Vural, M. (2006). “Terörün Sosyo-Ekonomik Gelişme Üzerindeki Olumsuz Etkileri: Karşılaştırmalı Diyarbakır Örneği”. Kafkas Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). Kars.
Yılmaz, B. S. ve Yılmaz, Ö. D. (2005). “Terörizm Ve Terörizmin Hedefi Olarak Turizm Endüstrisi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi”. C.4 S.13 (39-58).
http://www.internethaber.com/teror-saldirilari-turizm-etkiler-mi-266834h.htm#ixzz1qmlag0jY. http://www.akparti.org.tr/site/haberler/teror-dogunun-turizm-potansiyelini-köreltiyor/16277
