Kronik hastalıklar, genellikle tam iyileşmesi söz konusu olmayan, sürekli, yavaş ilerleyen, çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan ve genel yaşam stilinde ciddi etkileri olan hastalıklardır. Kronik çocukluk hastalıkları; ortopedik sorunlar, doğuştan kalp hastalıkları, epilepsi, kronik böbrek yetmezliği, kanserler, hemofili,diyabet, kistik fibrozis, astım gibi çok çeşitlidir.
Çocukluk çağı hastalıklarının erken teşhisinde düzenli doktor kontrolü şart!
Her anne baba doğacak olan çocuğunun sağlıklı olup olmadığını çocuğu doğmadan öğrenmek ister. Anne karnındaki bebeğin değerlendirilmesinde mutlaka bakılması gereken olası riskler vardır. Emsey Hospital’dan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Yadigar Genç, bebeklikten itibaren özellikle de ilkokula kadar olan çağda, gelişimleri hızlı seyreden çocukların büyümesini ve gelişmesini sağlıklı takip edebilmek için doktor kontrolünde düzenli olarak check up kontrollerinin yapılması gerektiğini belirtiyor.
Çocukların tepeden tırnağa muayene edilmesine olanak sağlayan check up kontrolleri ile hem çocuğunuzun sağlık geçmişini tanımanın ve hem de mevcut rahatsızlıklarıyla ilgili detaylı bilgi sahibi olmanın mümkün olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Yadigar Genç, özellikle çocuklarda ortaya çıkabilen kronik hastalıklarda erken teşhis ve tedavinin önemine dikkat çekiyor.
Kronik hastalıklar nelerdir?
Kronik hastalıklar, genellikle tam iyileşmesi mümkün olmayan, sürekli, yavaş ilerleyen, çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan ve günlük yaşama olumsuz etkileri olan hastalıklardır. Kronik çocukluk hastalıkları; ortopedik rahatsızlık, doğuştan gelen kalp hastalıkları, epilepsi, kronik böbrek yetmezliği, kanserler, hemofili, diyabet, astım gibi hastalıklar olabilmektedir. Kronik hastalıklar çocuklarda doğuştan görülebildiği gibi sonradan da gelişip kronik seyir izleyebilir.
Kronik hastalıklarda aile üyelerinin, hastalık ve tedavisi hakkında yeterli bilgiye sahip olmaları oldukça önemlidir. Bu nedenle teşhis, tedavi ve hastalığın olumlu yönde ilerleyebilmesi için çocuğun sürekli doktor gözetiminde olması gerekir.
Kronik hastalıkların çocuk,aile ve kardeşler üzerindeki etkileri ve kronik hastalıkların önlenmesinde hemşirenin rol ve sorumlulukları
Araş. Gör.’un araştırmalarından:
- Tüm çocuk popülasyonunun %1-2’sinde günlük aktiviteyi etkileyen ya da sık tedavi gerektiren kronik sağlık sorunları bulunmaktadır ve bunların %10’u ağır kronik hastalıklardır.
- Genetik nedenler; musküler distrofi, hemofili, kistik fibrozis, orak hücreli anemi…
- Konjenital defektler; nöral tüp defekti, yarık dudak,serebral palsi…
- Doğum ve doğum sonu dönemde görülen durumlara (sepsis,prematürite, intraventriküler hemoraji) bağlı hastalıklar; bronkopulmoner displazi, dikkat eksikliği, görme ve işitme sorunları…
- Yaralanma ve akut tıbbi sorunlar; HIV, kanser, mental sorunlar, beyin yaralanmaları…
- Dünyanın birçok ülkesinde kronik hastalığı olan çocuk nüfusu giderek artan önemli bir sağlık sorunu oluşturur. Bu çocuklar çeşitli etkenlere bağlı olarak sosyal, psikolojik, gelişimsel ve çevresel sorunları hastalığın beraberinde yaşarlar.
- Ülkemizde çocuğa, ailede verilen değer göz önüne alındığında ise; bu durumun çocuklarla birlikte anne-babalar, kardeşler ve yakın akrabaları da birinci derecede etkilediği düşünülebilir.
- Ancak, ailede kronik hastalığa sahip bir çocuğun bulunması, tüm aileyi ve ailenin döngüsünü etkiler. Ailenin fiziksel, duygusal ve ekonomik dengelerini değiştirir, ailenin yaşamdan doyum almasını engeller ve yaşam kalitesini düşürür.
- Aileler, kronik hastalığın aile sistemine girmesiyle birlikte pek çok kayıp yaşarlar. Hasta bireyin yaşadığı fiziksel ve işlevsel kayıpların yanı sıra;
Tüm aile için umutların,
Geleceğe yönelik hayallerin,
Rol tanımlarının,
Hastalık öncesinde sahip olunan aile kimliğinin,
Eklenen sorumluluklar nedeniyle özgürlüklerin kaybı yaşanır.
- Bu açıdan bakıldığında; kronik hastalığın, bireyin ve ailenin yaşamını değiştirme gücüne sahip olduğu açıkça görülür.
- Kronik hastalık, aile yaşantısının merkezi haline gelir ve tedavi için gereken koşullar aile için oldukça zorlayıcı olur, zaman zaman da aile içi çatışmalara yol açabilir.
- Bütün bu duygusal yüklerin yanı sıra, kronik hastalıkların getirdiği maddi yük de aileler için ek bir stres kaynağı olabilir.
- Anne-baba ve çocuklar birlikte hayal kırıklıklarını, kabul görmemeyi, yanlışlıklar yapmayı, uygun olmayan kararlar verip sonuçlarına katlanmayı öğrenirler ve tüm bu deneyimlerden nasıl yararlanacaklarına ilişkin çeşitli başa çıkma becerilerini geliştirirler.
