Kadın erkek eşitsizliği, içinde bulunduğumuz 21. yüzyılda bile hala birçok ülkede insanlık sorunu olmaya devam ediyor… İran devlet televizyonu, başta Instagram’da olmak üzere, internet üzerinden modellik yapan 8 kişinin “İslami olmayan” ağlara çalışma gerekçesiyle tutuklandığı açıklamasını yaptı. Başörtüsü, 1979 İslam devriminden bu yana İran’da kadın için zorunlu tutuluyor.
BBC Türkçe’nin haberine göre; Tahran Siber Suç Mahkemesi Başkanı’nın devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, tutuklamaların “Örümcek II” adlı iki yıldır devam eden bir gizli operasyon kapsamında yapıldığı bildirildi.
Operasyonda, internet üzerinden başörtüleri olmadan fotoğraflarını yayınlayan kişiler hedeflendi.
Başörtüsü, 1979 İslam devriminden bu yana İran’da kadın için zorunlu tutuluyor.
Operasyon kapsamında 59’u fotoğrafçı ve makyöz, 58’i model, 51’i moda salonu yöneticisi ya da tasarımcı olmak üzere 170 kişi ve iki aktif kuruluş tespit edilmişti.
Mahkeme Başkanı Cevat Babaeyi, İran Instagram akışının yüzde 20’sinin modellik ajansı ve bireyler tarafından paylaşılan fotoğraflardan oluştuğunu söyledi.
Babaeyi, İslami olmayan görüntüler yayılmasının örgütlü bir şekilde yapılması dolayısıyla, konunun yargının gündemine girdiğini söyledi.
Operasyonda 8 kişinin tutuklanmasının yanı sıra, 21 kişi hakkında da dava açıldı.
Devlet televizyonunda Babaeyi’nin açıklamasından önce, eski bir mankenin, Instagram’da fotoğraf paylaşarak para kazandığı şeklinde yaptığı itiraflar yayınlanmıştı.
Yargı organlarıyla bağlantılı İnternet sayfası Mizan Online, İlham Arab adlı ortalama başarıya sahip mankenin ayda 3 bin doların üzerinde kazandığını duyurdu.
İran’daki türban zorunluluğunu protesto eden kadınlar, saçlarını kazıtıp fotoğraflarını sosyal medyada paylaşmaya başladılar…
Facebook, Twitter ve Youtube gibi sosyal medya sitelerine İran’da erişim engeli bulunuyor, Instagram ise serbest. Bu sebeple İran’da Instagram en çok kullanılan sosyal medya sitesi. ‘İran’da gerçekleştirilen operasyonda türban takmayan sosyal medya modellerinin tutuklanmasının ardından İranlı kadınlar ayaklandı. İran’daki türban zorunluluğunu protesto eden kadınlar, saçlarını kazıtıp fotoğraflarını sosyal medyada paylaştı.
1979 İslâm Devrimi’nden bu yana İran’da kadın
Kadınlara yönelik ayrımcılık ve kısıtlamalar:
• Kadın işe girmek ve yurtdışına seyahat etmek için kocasından izin almak zorunda.
• Kadınlar yargıç olamıyor, devlet başkanlığı seçimine giremiyor.
• İki kadının tanıklığı bir erkeğinkine eşdeğer.
• Tecavüze uğrayan kadınların korunması için yasal bir önlem yok. Tecavüz mağduru kadını namus adına öldüren babası, kocası ya da erkek kardeşi cezalandırılıp hapse atılmıyor.
• İran’da reform yanlısı vekiller ve kadın hakları savunucuları, recm (taşlanarak idam etme) cezasının uygulanmaması ve yargıçların bunun dışında ceza yöntemlerine başvurması için sürekli olarak çağrıda bulunsa da, bu ceza İran’da varlığını koruyor.
• İran ceza yasalarına göre, recm cezası, erkek ve kadınlar arasında eşitsiz bir şekilde uygulanıyor. Bu cezayı alan bir kadın boynuna kadar toprağa gömülürken, erkek beline kadar gömülüyor. Suçlanan kişi, idam sırasında kaçmayı başarırsa özgür kalıyor. Ancak kadınlar boynuna kadar toprağa gömüldüğü için, erkekler gibi kaçma şansları yok. Recm sırasında atılacak olan taşların, ne iki atışta öldürecek kadar büyük, ne de hiç zarar vermeyecek kadar küçük olması da uygulamanın kurallarından…
• Kadınlar, sokakta İslami Yaşam Tarzını Koruma Bakanlığı’nın görevlileri tarafından neden göstermeden durdurulup sorguya çekilebiliyor. Bu görevliler, genellikle metro ve otobüs duraklarında bekleyip kadınların giyim kuşamını kontrol ediyor. Ayrıca parklarda dolaşıp, birlikte oturan çiftlerin evli olup olmadıklarını kontrol ediyorlar.
Erkekle kadının toplum içinde tanışıp birbirlerini tanıma olanağı bulamadığı İran’da, yeni yetişen genç nesil, teknolojik gelişmelerin de etkisiyle, artık internet ortamında karşı cinsi tanımaya yönelmiş durumda…
İran’da gençler interneti nasıl kullanıyor?
Bugün Farsçanın, blog dünyasında en çok kullanılan üçüncü dil olduğu belirtiliyor. Kaliforniya’da bulunan Pomona Koleji’ndeki Prof. Pardis Mahdavi’nin İranlı gençler arasında internet kullanımına yönelik yaptığı araştırmaya göre, gençler interneti üç şekilde kullanıyor:
1. Rejim tarafından yasaklanan kültürel dünyayı tanımak; haber, film, müzik vb. konularda gelişmeleri izlemek.
2. Gençler arasında bir dayanışma ortamı kurmak.
3. Karşı cinsle chat yapmak, yani internet ortamında sohbet etmek ve buluşma ayarlamak.
İran’da sessiz devrim!
Bunun sonucunda, İran’da genç nüfus arasında yeni bir “siberseks” kültürü gelişmiş durumda. İslam Cumhuriyeti’nin parasız eğitim politikası, ülkede eğitimli bir genç nüfus yaratmış olduğundan, internet üzerinde bu tür trendleri takip edebilen bir kuşak var. Hükümetin bu gelişmelerin önüne geçmek için bulduğu yöntem ise bazı sitelere girişin yasaklanması.
Medyaya yansıyan bilgilere göre, İran’da 5 milyondan fazla siteye ulaşılamıyor. Ülkede yalnızca pornografik siteler değil, kadın haklarından ve Batı tipi yaşamdan söz eden siteler ile İran dışından yayın yapan muhalif Arap siteleri de yasaklanmış durumda.
Fakat İran’da son yıllarda sanal dünyada oluşturulan blog ortamında, aşırı dinci rejimin yasaklarının delindiği “sessiz bir devrim” yapılıyor. Teknolojik bilgisi yüksek gençler, hükümetin yasakladığı konuları ele alan ama filtreleme sistemine takılmayan siteler ve bloglar yaratmada ustalaşmış durumda.
İran’da kadın nasıl giyinmeli?
• Kadınlar, İslami kurallara uygun giyinmek zorunda. Yani kıyafetleri, bedeninin şeklini belli etmeyecek şekilde bol olmalı; saçlarını örtüp, bacaklarını, kollarını ve ayaklarını açıkta bırakmayacak şekilde giyinmeli.
• İran’da kadın, özellikle kentlerde, genç kesim çarşaf yerine pantolon giyip üzerine dizlerine kadar gelen paltolar giymeyi tercih ediyor. Fakat 2005’te Ahmedinejad’ın seçilmesinden bu yana, giyim kuşam konusunda çok daha fazla baskı uygulanıyor.
• Renkli başörtüler, dar giysiler ya da erkeklerde Batı stili saç kesimleri de cezalandırılıyor. Pantolonun içine sokulduğu uzun çizme giymek de yasak.
• İslami giyim kurallarına uygun olmayan kıyafetleri satan mağazalar kapatılıyor. Bu kuralların dışına çıkanlara ahlak polisi tarafından kırbaç, para ve hapis cezaları verilebiliyor.
Kaynak:
BBC Türkçe
cafrande.org
