Türkiye’de beyin göçü tarihte ilk kez lise öğrencilerine kadar inmiş durumda! İstanbul Erkek, Galatasaray, Alman Lisesi gibi asırlık okulları kazanan öğrenciler, ‘işsizlik korkusu’ ve ‘niteliksiz üniversiteler’ gerekçesiyle yurdu terk ediyor. 2019’da Alman Lisesi’nden mezun olanların yüzde 94’ü üniversite için yurt dışına gitti.
Türkiye’de beyin göçü ilk kez lise seviyesine inmiş durumda!
İstanbul Erkek Lisesi‘nin 135 yıllık tarihinde bir ilk yaşanıyor. Almanya, ABD, Kanada, Fransa gibi ülkelerde üniversite eğitimine gidenlerin oranı, Türkiye’de kalanları geçti. Tarihi lisenin, 2019 mezunlarının yüzde 52.6’sı Avrupa’ya gitti. Alman Lisesi’nden yurt dışına gidenlerin oranı yüzde 94.7’ye çıktı. Galatasaray Lisesi’nden yurt dışına gidenlerin oranı ise yüzde 32. 6’ya ulaştı.
Sözcü’den Sultan Uçar’ın haberine göre, Avrupa, Amerika ve İngiltere’ye eskiden yüksek lisans ve doktora için giden Türkler, ilk defa lise biter bitmez ülkeden ayrılmaya başladı. Bu ülkelerde lisansa kabul için ABİTUR ve IB Diploması gerekiyor. ABİTUR’u, Türkiye’de veren tek devlet okulu İstanbul Erkek Lisesi, tek özel eğitim kurumu ise Özel Alman Lisesi’dir.
Galatasaray Lisesi ise IB (Uluslararası Bakalorya) diploması veriyor. Bu okullara Liselere Giriş Sınavı (LGS)‘ de tüm soruları doğru çözerek, 500 tam puan alanlar girebiliyor.
Liseyi bitiren gidiyor
İngilizce/ Almanca ya da İngilizce/ Fransızca çift dilde eğitim alıyorlar. Öğrenciler lise son sınıfta ABİTUR ve IB sınavına alınıyor. Tamamı bu sınavları kazanıyor. Almanya- Fransa-Türk hükümetleri 1950’lerde ikili anlaşma yaptı. Böylece, Türkiye’de okusalar da liseyi Almanya ve Fransa’ da okumuş sayılıyorlar. Bu diplomayla sadece Almanya ve Fransa değil, Amerika’dan Çin’e kadar Harvard, Oxford, Yale gibi binlerce üniversitenin kapısını açıyorlar.
Tarihte ilk!
Türk öğrencilerin yüzde 99’u, 10 yıl önce bu koşullara rağmen lisansa yurt dışına gitmiyordu. Şimdi tercihler tam tersine döndü. İstanbul Erkek Lisesi’ne her yıl LGS’ de tek bir soru dahi yanlış yapmayıp, 500 tam puan alan yüzde 1’lik dilimdeki 180 öğrenci alınıyor. Necmettin Erbakan, Mesut Yılmaz ve Ahmet Davutoğlu gibi 3 başbakan çıkaran tarihi lisede bir ilk yaşanıyor. Mezunlarını 10 yıl önce sadece yüzde 1.6’sı yurt dışına giden tarihi lisede, son 4 yılda yurtdışı tercihleri katlanarak arttı.
Liselere inen beyin göçü yüksek lisans, doktora öğrencilerinde zirve yapıyor. TÜİK verilerine göre; 2017’de 113 bin 326 kişi Türkiye’yi terk etti. Yurtdışına gidenlerin sayısı 1 yılda yüzde 63 artarken bunlardan her 5 kişiden 2’sinin 20-34 yaş aralığında yani yüksek eğitim çağında gençlerden oluşuyor. Son 3 yılda ise 319 bin 392 Türk vatandaşı Türkiye’den ayrıldı.
“Garsonluk yapıp okuyorum”
Münih Teknik Üniversitesi Elektronik Bilgi Teknolojileri Mühendisliği öğrencisi A.B, “İstanbul Erkek’i dereceyle kazandım. Babam, asgari ücretle çalışıyor. Üniversite sınavını da, Abitur’u da kazandım. Ama üniversite bitince işsiz kalma riski nedeniyle yurtdışına gitmeyi seçtim. Türkiye’de, asgari ücrete zor iş bulurdum. Almanya’da saat başı ücretle garsonluk yapıp, okuyorum. Ama okul bitince en az 6 bin Euro maaş alacağım” dedi.
“Ülkem için kaygılanıyorum!”
Berlin Teknoloji Üniversitesi Ekonomi Bilgisayar Bilimi öğrencisi E. A, “Ülkemdeki, birkaç üniversite hariç verilen yükseköğretim dünyada kabul görmüyor. Bu nedenle Avrupa’yı seçtim. Ailem, beni okutmak için çok zorlanıyor. AB ülkelerinde, yüzlerce çok zeki Türk öğrenci lisans okuyor. Kedi, köpek gezdiren de var. Yaşlılara bakan da. Türkiye’ye döner miyiz? diye aramızda konuşuyoruz. Arkadaşlarım da, hem kendi geleceğinden hem Türkiye’nin geleceğinden kaygı duyuyorlar.”
İstanbul Erkek’te yüzde 52.6
1884’de kurulan İstanbul Erkek’ in 2019 mezunlarının yüzde 52. 6’sı Almanya, Fransa, Kanada, ABD, Avusturya hatta Macaristan gibi ülkelere lisansa gitti. İlk defa üniversite okumak için yurt dışına giden öğrenci sayısı, Türkiye’de kalanları geçti. Okulun 2019 mezunu 167 öğrenci de Türkiye’de de üniversite kazandı. 22’si tercih yapmadı. 88’i yurtdışına giderken, 57’si buradaki üniversitelere kaydoldu.
Alman Lisesi’nde yüzde 94.7
1868’da kurulan 151 yıllık Özel Alman Lisesi, ABİTUR veren tek özel okul. ÖSYM verilerine göre; 2008 mezunu 105 öğrencinin 85’i yani yüzde 89.2’si Türkiye’de kaldı. Yüzde 10.8’i olan 20 öğrenci yurt dışına gitti. 2018’de 87 mezundan yüzde 92.1’i yurt dışını tercih etti. 133 yıllık lisede 2019’da bir ilk oldu. 105 mezundan 6’sı Türkiye’de kalırken, 99’u yani yüzde 94.7’si yurt dışına gitti.
Galatasaray’da yüzde 32.6
Sultan Abdülaziz’in 1868’de kurduğu Galatasaray Lisesi’nin 2005-2019 arasındaki 15 yıllı incelendi. 2007’de sadece 1 öğrenci yurtdışına giderken, 2008’de 4, 2009’da 9, 2010’da 12, 2011’de 5, 2012’de 6, 2013’de 1, 2014’de 10, 2015’de 11 ve 2016’da da 23 öğrenciye çıktı. 2018’de üniversite sınavına giren 141 öğrenciden 16’sı yani yüzde 22. 5’i yurtdışını tercih etti. 2019 mezunu 142 öğrencinin 23’ü Amerika’dan, Uzakdoğu’ya gitti. Son 2 yılda yurtdışı tercihi yüzde 10 artışla, yüzde 32. 6’ya çıktı.
Almanya SRC Hochschule Heidelberg Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Doruk Özdemir: “Türklerin, lisede yurtdışına gidişine burada biz de tanığız. Eskiden yüksek lisans veya doktora için gidilirdi.”
“Türkiye için büyük kayıp”
İstanbul Erkek Liseliler Derneği Başkanı Prof. Dr. Feyza Erkan: “Türkiye’den bu çocukların gidiyor olması ülke için çok ciddi bir kayıptır. Öğrenciler, Türkiye’deki üniversite eğitimini gelecekleri için umut verici görmüyor.”
“Tek çocuğumu gönderdim”
İstanbul Erkek Lisesi Okul Aile Birliği eski Başkanı Erdal Uyanık: “Son 10 yılda yurtdışı tercihinde yükseliş var. Öğrenciler, iyi bir eğitim ve gelecek beklentisiyle yurt dışına yöneliyor diye suçlanamaz.”
