Bebeğin uyumamasının en önemli nedenleri neler? Bebeğin dünyaya gözlerini açtığı ilk dönemler olarak bilinen 0-12 ay arasında gün içinde ağlaması oldukça doğal karşılanıyor. Kelime dağarcığı henüz oluşmamış bebekler bu dönemde isteklerini el işaretleri, göz teması, surat ifadeleri ve bilindik şekli ile ağlama sayesinde elde edebiliyor. Ancak bebeklerde ağlamanın sık ve süreklilik içerisinde görülmesi ebeveynlerde bebeğin sağlığına dair şüphelere ve paniğe yol açıyor.
Bebeğin uyumamasının nedenleri, birbirinden farklılık gösterebiliyor. Ancak çok az bebek nedensiz uyumama durumunu yaşıyor. Uyku probleminin altında ise mutlaka bebeği huzursuz edecek bir neden oluyor. Diyarbakır Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Mehmet Celaloğlu, bebeklerde ortaya çıkan uyku problemlerinin önemli nedenlerini paylaştı.
Bebeklerde sağlıklı gelişim için uyku şart
Uyku ve gelişim birbirinden koparılamayan iki önemli unsur olarak bilinmektedir. Bebeklik döneminde yeteri kadar uyku fiziksel, bilişsel ve duygusal gelişimin desteklenmesi hususunda önem arz eder. Sağlıklı gelişimin önemli bir parçası olan uykunun yeteri kadar gerçekleşmesi gerekmektedir. Bebek için yeteri kadar beslenme ve uyku zeka gelişimini destekleyecektir. Aynı zamanda bebekte ortaya çıkan uyku problemli yalnızca bebeği değil, ebeveynleri de oldukça olumsuz etkilemektedir.
Bu süreçte huzursuz olan ebeveynler uyku düzenin oluşması için bazı bitkisel yöntemler veya ilaçlar denemesi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Hekim önerisi dışında bu tür ilaçlar kişi tavsiyesi üzerine alınmamalıdır. Burada en önemli basamak bebeğin uyku probleminin temelinde yatan sorunu bulmaktır. Sorun odaklı çözümler ile ilerlemek sağlıklı bir uyku düzeninin oluşturulmasına da yardımcı olacaktır.
Bebeğin uyumamasının nedenleri:
Bebeğin uyumama nedeni veya nedenleri kısaca şu şekilde sıralanabilir;
Diş çıkarma:
Bebeklerde 6. ay ve sonrasında yavaş yavaş diş çıkarmaya başladığından bu dönemde asabi ve huzursuz olabilirler. Ağzından salya akması ve ağzını kaşımaya çalışması diş çıkarma belirtileri arasındadır. Bu dönemde ishal, emme isteğinin azalması, uyumama veya uykudan ağlayarak uyanma sık görülen belirtilerdir. Hekim onaylı ateş düşürücü ilaçlara ek olarak kaşınan yerler parmağa takılan bebek diş fırçaları ile fırçalanarak ağrıyı azaltma önerilir. Soğuk bir bez ya da kaşıyıcı oyuncak yardımı ile kaşınan dişlerin kaşınması ağrı ve acıyı azaltacaktır.
Yeme isteği:
Bazı bebekler anne sütü emmeyi ve ek gıda tüketmeyi reddeder. Bazı bebeklerde ise az az sık sık emme isteği ve yeme isteği görülebilir. Özellikle ilk aylarda neredeyse tüm bebeklerde açlık nedeniyle uykusuzluk görülebilir. Aç karna uyumayı sevmeyen bu bebekler hızlı doyduğu gibi hızlıca da acıkabilir ve özellikle geceleri emme isteği ile uyanabilir. Uyandıktan sonra beslenmesine rağmen uyumayabilir. Bu süreçte sabırlı davranarak bebeğin ihtiyaçlarını karşılamak ve sakin kalmak sürecin kolay atlatılması ve bebeğin huzurlu olması oldukça önemlidir. Anne ne kadar gergin ve rahatsız olursa bebek de kadar gergin olacaktır.
Uyku düzeni:
Gündüz ve gece ayrımı olmayan bebeklerin gün içerisinde uyanık olması ebeveynler için pek sorun olmayabilir. Ancak gece hiç uyumayan ve sürekli ağlayan bebek bu dönemde ebeveynleri zorlayabilir. Bu duruma eşlik eden farklı bir sağlık sorunu yoksa, bebeğin uyku düzeninin oluşması için gün içerisinde tam anlamıyla uyumaması doğumdan sonra ilk dönemde gündüz 6 saat olmak ile birlikte yavaş yavaş bu sürenin azaltılarak gece uykularına eklenmesi önerilir.
Alt ıslaklığı:
Alt bezi temiz olmadığında veya değişim süresi geldiğinde bebekler rahatsız olur. Bu rahatsızlık uyku kaçırma ve ağlama nöbetleri ile sonuçlanır. Devam eden bir ıslaklık ve bunun getirdiği soğukluk rahatsız etmekle kalmaz, aynı zamanda dışkıda ya da idrarda yer alan bakterilerin ve zararlı mikroorganizmaların hastalığa neden olmasıyla sonuçlanır. Temiz ve aralıksız bir uyku için alt ıslaklığı kontrol edilmelidir.
Oda sıcaklığı:
Soğuk ve sıcak kavramını algılayamayan ve anlatamayan bebeğiniz çareyi ağlayarak ya da uyanık kalarak anlatmaya çalışmakta bulur. Yetişkinler nasıl giyiniyorsa bebeklerde de giyim şekli onlara yakın olmalıdır.
Aşırı uyarılma:
Gündüz aktiviteleri gece-gündüz programını güçlendirmeye yardımcı olurken, akşamları çok fazla heyecan ve uyarılma yaşayan bebekler uykuya dalmakta zorlanabilir. Işıkları kapatmak ve rahatlatıcı bir uyku zamanı rutini oluşturmak, aşırı uyarılmış bir bebeğin yatmaya hazırlanmasına yardımcı olabilir.
Bebeklerin ve küçük çocukların ebeveynleri ve bakıcıları tablet, akıllı telefon ve televizyon gibi elektroniklerin kullanımından kaçınmalı veya bunları sınırlamalıdır. Yatmadan 30 dakika önce elektronik ekranlardan gelen mavi ışığa maruz kalmak her yaştan insanın uykuya dalmasını zorlaştırabilir. Amerikan Pediatri Akademisi, 18 ila 24 aydan küçük bebeklerin elektronik ekranlardan uzak durmasını öneriyor.
Deliksiz bir uyku için yapılması gerekenler
Bebeğinizin deliksiz bir uyku çekebilmesi için yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir;
- Bebeğinizin az gürültü bir ortamda uyutulması önemlidir. Çok sessiz ortamlarda uyku düzenini oluşturmak daha sonrasında hafif gürültülü ortamlarda dahi bebeğin uyumamasına ve huzursuz olmasına neden olabilir.
- Alt bezinin temiz olması önemlidir.
- Beslenme ihtiyacının karşılanmış olması gerekir. Aç karna uyuyamayacağı gibi midesinin aşırı şiş olmaması gerekir.
- Anne asabi ve gergin olmamalıdır. Anne sütü emen bebek bu huzursuzluğu hisseder ve gerginleşir.
- Uygun oda sıcaklığı gereklidir. Sıcak hava terleme ve bunalma hissi yaratacağından soğuk hava ise üşüme kaynaklı uykusuzluk yapabilir.
- Ninni, şarkı söylenebilir,
- Ayakta ve beşikte sallanabilir. Ancak sık sık uygulanması alışkanlık haline getirebilir,
- Uyku öncesi banyo yaptırılması rahatlatıcı olacaktır.
- Gece gündüz ayrımının anlaşılabilmesi için ortamın karanlık olması gerekir.
- Bebek yağı ile baş, boyun, bacaklara ve sırta masaj yapılması uykuya rahatlıklar geçmeye yardımcı olur.
- Uyku arkadaşı pelüş ayı, bebek vb. uykuya geçişi kolaylaştırıcı olacaktır.
