Diz protezi ne zaman gerekli? “Ne kadar geç, o kadar iyi” düşüncesi yanlış mı?

İleri düzey diz kireçlenmesi (artroz) nedeniyle yürümekte zorlanan ve şiddetli ağrı çeken hastalar için en kalıcı çözüm diz protezi ameliyatıdır. Son yıllarda, bu ameliyatlarda kullanılan robotik diz cerrahisi teknolojisi, milimetrik hassasiyet sunarak hem protezin ömrünü uzatıyor hem de iyileşme sürecini kısaltıyor. Bu total diz protezi, aşınmış kıkırdak hasarının yerini alarak hastaların ağrısız bir yaşama dönmesini sağlıyor.

Acıbadem Kadıköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak, diz protezi cerrahisinin, eklem içi enjeksiyonlar veya fizik tedavi gibi yöntemlerin artık fayda etmediği son evre kireçlenmede uygulandığını belirtiyor. Robotik diz cerrahisinin, kemik kesimlerinde ve protezin yerleştirilmesinde hekime üst düzey bir hassasiyet sağladığını vurgulayan Prof. Dr. Çakmak, bu sayede diz protezi ömrünün 30-40 yıla kadar uzadığını ve hastaların iyileşme sürecinin hızlandığını ekliyor.

📌 Öne çıkanlar: Robotik diz cerrahisi, diz protezi ve iyileşme süreci

• Prof. Dr. Selami Çakmak, diz protezi ameliyatının, şiddetli ağrısı olan ve diğer tedavilere yanıt vermeyen ileri düzey kireçlenme hastaları için etkili bir çözüm olduğunu belirtiyor.
• Robotik diz cerrahisi, hekimin kemik kesimlerini milimetrik hassasiyetle yapmasına ve protezi dize en ideal açıyla yerleştirmesine yardımcı olan ileri bir teknolojidir.
• Robotik yöntemle yapılan ameliyatlarda komplikasyon riski azalırken, diz protezi ömrünün 30-40 yıla kadar uzadığı belirtilmektedir.
• Diz protezi ameliyatı sonrası hastalar, genellikle ilk gün yürüteçle ayağa kalkabilir ve 15-20 gün içinde desteksiz yürümeye başlayabilirler.
• Total diz protezi, dizin hem iç hem de dış kısmındaki kıkırdak hasarı için uygulanırken, sadece tek bir bölgede aşınma varsa “yarım diz protezi” (unikondiler) de bir seçenek olabilmektedir.

🔎 En çok merak edilenler

• Diz protezi ameliyatı ne kadar sürer?
  Operasyonun kendisi genellikle 1 ila 2 saat arasında sürer. Hastalar, ameliyat sonrası genellikle 2-3 gün hastanede kalır ve ilk gün ayağa kaldırılırlar.
• Robotik diz cerrahisinin geleneksel yöntemden farkı nedir?
  Geleneksel yöntemde cerrah, kemik kesimlerini el aletleri ve kılavuzlarla yapar. Robotik cerrahide ise, hastanın tomografisi üzerinden 3 boyutlu bir planlama yapılır ve robotik bir kol, cerrahın bu planı milimetrik bir hassasiyetle (sıfıra yakın hatayla) uygulamasını sağlar. Bu, protezin daha doğru yerleşmesi ve daha uzun ömürlü olması anlamına gelir.
• Ameliyattan ne kadar sonra normal hayata dönebilirim?
  Hastalar ilk gün yürüteçle ayağa kalkar, 15-20 gün sonra desteksiz yürürler. Fizik tedavi ile birlikte, araba kullanmak gibi aktivitelere yaklaşık 4-6 hafta sonra, daha aktif sporlara ise 3-6 ay sonra dönülebilir.
• Diz protezlerinin ömrü gerçekten 30-40 yıl mı?
  Evet. Modern protezlerin üretiminde kullanılan (metal alaşımlar ve güçlendirilmiş polietilen) teknolojiler sayesinde, protezlerin aşınma ömrü, özellikle robotik cerrahi ile doğru yerleştirildiğinde 30-40 yıla kadar uzamıştır.

Diz Protezi ile Ağrısız Yürümek Mümkün!

Yaşlanma, kırıklar veya eklem enfeksiyonları gibi nedenlerle eklem kıkırdaklarımız zamanla hasar görüyor. Yıpranan ve aşınan eklem kıkırdak yüzeyleri nedeniyle diz eklemlerinde oluşan şiddetli ağrılar ise yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebiliyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak, diz protezi cerrahisinin eklem kıkırdak hasarının son evresinde, yani artık ileri düzey kireçlenme veya artroz olarak adlandırılan durumda uygulanan etkili bir tedavi seçeneği olduğunu belirtiyor.

Ülkemizde her yıl yaklaşık 100 bin kişi diz protezi cerrahisi olmaktadır. Üstelik, yaşam süresinin uzamasına ve obezitenin artmasına paralel olarak bu sayı giderek artmaktadır.

Modern cerrahi teknikler ve gelişen teknoloji sayesinde ameliyatların başarı oranı günümüzde giderek artıyor. Prof. Dr. Çakmak, diz protezi cerrahisi öncesinde hastanın detaylıca değerlendirilmesinin, ameliyatın başarısı için büyük önem taşıdığının altını çiziyor.

🤖 Robotik diz cerrahisi nedir? Geleneksel yöntemden farkları nelerdir?

Robotik diz cerrahisi, diz protezi ameliyatlarında cerrahın hassasiyetini artıran ve hata payını en aza indiren ileri bir teknolojidir. Bu ameliyatı bir robot kendi başına yapmaz; deneyimli bir ortopedi cerrahı, robotik bir kolu yönlendirerek operasyonu gerçekleştirir.

Süreç, geleneksel yöntemden farklı olarak, detaylı bir ameliyat öncesi planlama ile başlar:

1. 3D Planlama: Hastanın dizinin tomografisi (BT) çekilerek, dizin üç boyutlu dijital bir modeli oluşturulur.
2. Sanal Ameliyat: Cerrah, bu 3D model üzerinde, hastanın kendi anatomisine en uygun protez boyutunu ve ideal yerleşim açısını milimetrik olarak planlar.
3. Robotik Uygulama: Ameliyat sırasında, robotik kol cerrahın elini yönlendirerek, bu planın dışına çıkmasını engeller. Sadece hasarlı kemik dokusunun, tam olarak planlandığı gibi, milimetrenin altında bir hassasiyetle kesilmesini sağlar.

Prof. Dr. Çakmak, “Robotik cerrahi yöntemi hekimlere kemik kesimlerinde ve protezin dizlere yerleştirilmesinde milimetrik hassasiyetle destek sağlamaktadır. Bu kolaylık sayesinde ameliyat sonrasındaki komplikasyon riski oldukça azalırken, protezlerin ömürleri de uzamaktadır” diyor.

🦵 Yarım diz protezi (unikondiler) ve total diz protezi arasındaki fark

Diz kireçlenmesi her zaman eklemin tamamını etkilemez. Diz eklemi iç ve dış kısım (kompartman) olmak üzere iki ana bölümden oluşur. Tedavi, hasarın nerede olduğuna göre değişir:

• Yarım Diz Protezi (Unikondiler Diz Protezi): Eğer kıkırdak hasarı ve kireçlenme sadece dizin bir tarafında (genellikle iç kısımda) ise, dizin tamamını değiştirmek yerine sadece o hasarlı bölgenin yüzeyi değiştirilir. Bu daha küçük bir cerrahidir, iyileşme süreci daha hızlıdır ve dizin doğal hareket hissi daha iyi korunur.
• Total Diz Protezi: Eğer kireçlenme dizin her iki kısmını da (hem iç hem de dış) ciddi şekilde etkilemişse, eklemin tüm yüzeylerinin değiştirildiği total diz protezi ameliyatı gerekir.

📅 Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci: Adım adım hayata dönüş

Diz protezi ameliyatının başarısı, cerrahi kadar ameliyat sonrası fizik tedavi ve iyileşme sürecine de bağlıdır. Hastaları genellikle şu süreç bekler:

• İlk Gün (Hastanede): Ameliyattan birkaç saat sonra veya ertesi gün, hasta bir fizyoterapist eşliğinde ve yürüteç yardımıyla ilk adımlarını atar. Amaç, kan dolaşımını başlatmak ve pıhtı riskini azaltmaktır.
• İlk 2 Hafta (Evde): Odak noktası, ağrıyı yönetmek, şişliği azaltmak (buz kompresi) ve basit diz bükme/düzleştirme egzersizlerine başlamaktır. Bu dönemde yürüteç veya koltuk değneği kullanılır.
• 2 – 6 Hafta: Dikişler alınır. Fizik tedavi yoğunlaşır. Amaç, dizin tam hareket açıklığını geri kazanmak ve kas gücünü artırmaktır. Birçok hasta 15-20 gün içinde desteksiz yürümeye başlar.
• 6 Hafta – 3 Ay: Hastaların çoğu araba kullanmak, hafif tempolu yürüyüşler yapmak gibi günlük yaşam aktivitelerine döner.
• 3 – 6 Ay Sonrası: Yüzme, bisiklet gibi düşük etkili sporlara ve daha aktif bir hayata dönüş başlar.

Prof. Dr. Selami Çakmak, “Ameliyat sonrasında fizyoterapi tedavisine başlamanın hızlıca iyileşmenin en önemli unsurlarından biri olduğuna işaret ederek, beslenmeye dikkat edilmesi ve verilen ilaçların düzenli kullanılması da hızlı iyileşmeyi desteklemektedir” diye konuşuyor.

🩺 Ameliyat ne zaman kaçınılmaz hale gelir? Ameliyatsız yöntemler nelerdir?

Diz protezi, her zaman son çaredir. Doktorlar, ameliyata karar vermeden önce cerrahi olmayan tüm yöntemleri denerler. Kireçlenmenin (artroz) erken evrelerinde uygulanan tedaviler şunlardır:

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo verme (dize binen yükü azaltmak için en etkili yöntem), egzersiz (kasları güçlendirmek) ve uygun ayakkabı seçimi.
• İlaç Tedavisi: Ağrıyı ve iltihabı azaltmak için kullanılan ağrı kesici ve antienflamatuar ilaçlar.
• Fizik Tedavi: Diz çevresindeki kasları güçlendiren ve esnekliği artıran özel egzersiz programları.
• Eklem İçi Enjeksiyonlar: Ağrıyı geçici olarak hafifletmek ve eklem kayganlığını artırmak için kortizon, hyaluronik asit (“horoz ibiği iğnesi”) veya PRP gibi enjeksiyonlar.

Prof. Dr. Çakmak, “İleri düzey eklem kireçlenmelerinde artık bu tedaviler şiddetli ağrıyı geçirmiyorsa, eklem hareketleri ciddi şekilde kısıtlanmışsa, o zaman diz protezi ameliyatı önerilmektedir” diyor.

⏳ Diz protezi ömrü ne kadar? 30-40 yıllık teknoloji

Diz protezi ameliyatını geciktirmenin, özellikle “ne kadar geç olursa o kadar iyi” düşüncesinin doğru bir yaklaşım olmadığını belirten Prof. Dr. Çakmak, günümüz teknolojisinin altını çiziyor. Gelişen protez üretimi, tasarım teknolojileri ve robotik diz cerrahisi gibi milimetrik hassasiyet sağlayan yöntemler sayesinde, vücuda yerleştirilen modern protezlerin ömürleri artık 30-40 yıla kadar uzamıştır. Diz protezi ömrünün bu kadar uzaması, artık 60 yaş altındaki genç ve aktif hastaların da bu ameliyattan çekinmeden faydalanabilmesine olanak tanımaktadır.

🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:

• Diz ağrısı neden olur? Kilo, osteoartrit ve kas güçlendirme ilişkisi
  Diz ağrısının en yaygın nedenleri ve kas destekli önleyici stratejiler açıklanıyor.
• El bileği ağrısı neden olur? En sık görülen 5 sebep
  Karpal tünel sendromu, zorlanma ve iltihap kaynaklı ağrı nedenleri sade bir dille anlatılıyor.
• Diz ağrıları nasıl tedavi edilir?
  Fizik tedavi, egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleriyle diz ağrısına yaklaşım açıklanıyor.
• Doğal ağrı kesici olarak kullanılan 14 besin
  Zerdeçal, zencefil ve omega-3 gibi anti-inflamatuar besinlerin ağrı üzerindeki etkisi açıklanıyor.
• Osteoporoz teşhisi: DEXA testi ile kemik erimesi ölçümü
  Kemik yoğunluğu ölçümü, risk faktörleri ve erken teşhis yöntemleri sade bir dille anlatılıyor.
• Koltuk değneği ve tekerlekli sandalye seçimi nasıl yapılmalı?
  Destek araçlarının kullanım amacı, ergonomik farklar ve doğru seçim kriterleri açıklanıyor.
• Lipödem nedir? Obeziteyle farkı ve anti-inflamatuar diyet önerileri
  Alt ekstremite yağ birikimi, ağrı ve ödemle seyreden lipödemin tanısı ve beslenme desteği açıklanıyor.
• Bel ve boyun ağrılarından kurtulmanın püf noktaları
  Postür düzeltme, esneme egzersizleri ve günlük alışkanlık değişiklikleri açıklanıyor.
• Bacak ağrısı damar tıkanıklığı belirtisi olabilir
  Yürürken artan ağrı, soğukluk ve renk değişimi gibi periferik damar hastalığı belirtileri açıklanıyor.
• Kıkırdak sorunlarının tedavisi nasıl yapılır?
  Diz ve eklem kıkırdak hasarlarında uygulanan biyolojik ve cerrahi tedavi yöntemleri açıklanıyor.
• Topuklu ayakkabı giymenin kuralları
  Ayak sağlığını koruyarak topuklu ayakkabı kullanımı için ergonomik öneriler sunuluyor.
• Masaj yaptırmak zayıflatır mı?
  Lenf drenaj, dolaşım artışı ve bölgesel incelme iddialarının bilimsel karşılığı açıklanıyor.

🔗 Kaynaklar:

1. Prof. Dr. Selami Çakmak – Acıbadem Kadıköy Hastanesi (2025)
2. Robotic-Assisted Joint Replacement – American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS) (2025)
3. Total Knee Replacement: A Systematic Review – The Lancet (2024)
4. Longevity of Total Knee Arthroplasty – Journal of Arthroplasty (2022)
5. Robotic Systems in Knee Surgery: Current Concepts and Future Perspectives – MDPI – Prosthesis Journal (2025)
6. Use of Robotics May Facilitate Earlier Functional Recovery – BMC Musculoskeletal Disorders (2025)
7. Next-Generation Robotic Systems in Knee Arthroplasty – Journal of Robotic Surgery (2025)