Vatandaş temel gıda maddelerini bile tüketemez hale geldi! Tüketici Hakları Derneği’nin anketi, pandemi döneminde vatandaşların “derin” yoksulluğa sürüklendiğini ortaya çıkardı. Düşen geliri zamlar karşısında daha da eriyen yoksulların tek besin kaynağı makarna ve bulgur oldu.
Vatandaş birçok temel gıda maddesini tüketemez oldu! Araştırmalar, bir yılı aşan pandemi döneminin, hükümetten yeterli destek göremeyen yoksulları çok daha derin bir yoksulluğa sürüklediğini ortaya koydu. Tüketici Hakları Derneği’nin Avrupa Birliği desteğiyle gerçekleştirdiği “Covid-19 Pandemisinde Yoksulların Temel Gıdalara Erişimi” isimli anket çalışması, pandeminin yoksulun hayatını zorlaştırmakla kalmadığını, aynı zamanda açlığa mahkum ettiğini gösterdi.
Çalışan, asgari ücret ve altında geliri olanlarla hiçbir geliri olmayan yoksul kitleler üzerinde yapılan anket, çok büyük bölümü 50 yaş ve altında olan katılımcıların yarıdan fazlasının “işsiz”, her 5 kişiden 4’ünün borçlu, yüzde 17.3’ünün icralık olduğunu, yaklaşık beşte birinin de maaşının kesildiğini gösterdi.
Kuru bile pişmiyor!
Ankete göre, katılımcıların yüzde 68’i pandemi öncesinde yumurtayı günlük tüketebilirken bu oran pandemide yüzde 44’e düştü. Yumurta haftada bir tüketilen besin haline geldi, kahvaltı tabakları küçüldü. Katılımcıların yüzde 12’si kuru fasulyeyi, yüzde 9’u da nohutu düzenli tüketemediklerini belirtti.
Yoksulların yüzde 84’ü haftada en az bir veya daha fazla makarna, yüzde 75’i bulgur tüketmek zorunda kaldıklarını belirttiler. Yoksulların yüzde 57’si, pandemi öncesinde günlük sebze ve meyve tüketebilirken pandemide bu oran yüzde 33’e düştü.
Yağ lüks oldu
Katılımcıların yüzde 7’si pandemiden önce düzenli tavuk tüketemezken, bu oran pandemide yüzde 9’u aştı. Yoksulların yüzde 77’si ayda hiç tereyağı tüketemediğini, zeytinyağı tüketiminin yarı yarıya azaldığını belirtirken, ayda yarım kilodan az veya hiç ayçiçek yağı kullanamadığını belirtenlerin oranı yüzde 27’den yüzde 39’a fırladı. Ankete göre, yoksulların yüzde 5.2’si zeytin, yüzde 6.4’ü beyaz peynir, yüzde 22.7’si süt, yüzde 4.3’ü ise yoğurt tüketemiyor.
Destekler halka ulaşmadı
Verilen desteklerin sadece yüzde 3.5’inin halka ulaşabildiği belirtilen araştırmada, şu öneriler sıralandı:
• Çoğu ithal edildiği için fiyatı artan temel gıdaların yerli üretimi artırılmalı.
• Kaynakların dağıtımında öncelik şirketlere değil halka verilmeli.
• Yoksulun temel besin ürünlerine sübvansiyon sağlanmalı.
• Asgari ücret açlık sınırının üstüne çıkarılmalı.
• Kısa çalışma, işsizlik ödeneği ve nakdi ücret desteği ödemelerinde aradaki fark bütçeden karşılanmalı.
• İşsizlere nakit ücret desteği verilmeli.
• Yoksulun elektrik, su ve doğalgaz faturasını devlet karşılamalı.
