Müzik Terapi nedir? Müziğin sağlık üzerinde ne gibi etkileri var? Müziğin olası yan etkileri neler?
“İnsan ıstırabını dindirmek bir şarkıyı kullanabilme olanağı ile bağlantılıdır.” (Yunan atasözü)
Bütün evren bir titreşim halindedir. Bu her şeyin bir ses oluşturduğu anlamına da gelir. İki şey aynı frekanstaysa, birbiriyle rezonans (tınlama) yapar. Vücudumuzun değişik kısımlarının (organlar-kemikler-dokular ve farklı vücut sistemlerimiz) hepsinin kendine özgü belli yankı yapan frekansları vardır. Bunlar, birlikte bir armonik bileşim oluşturur.
Müzik terapi nedir?
Bedenin çeşitli bölümlerindeki hücresel titreşimler değişik nedenler yüzünden bozulduğunda buna “hastalık” denir. Rezonans yapması için bozulmuş hücreye yeni bir dışsal titreşim verilebilir, böylece hücrenin kendine özgü titreşimi yeniden sağlanır. Müzik terapi, bu ses biliminin tedavi amaçlı olarak müziğin kullanılmasını hedef alır.
Müzik terapi, bireylerin fiziksel, psikolojik, sosyal ve zihinsel ihtiyaçlarını karşılamada müziği ve müzik aktivitelerini kullanan uzmanlık dalıdır. Müzik terapide ritim, melodi ve armoni gibi müzik unsurları tedavi amaçlı kullanılır. Eski tarihlere dayanan kullanım alanları mevcuttur.
Apollon, kaygıların hafifletilmesi; Pisagor öfke kontrolü, umut aşılama; Homeros kanama problemleri, Gallen böcek ısırmaları gibi konularda müziği kullanmıştır.
Antik Yunan’ da müziğin kullanımı epilepsi, depresyon, sıla hastalığı-melankoli, mani, cinnet, somnambulizm, letarji, katatoni, histeri, felç, afazi, tarantizma, gut, ateşli hastalıklar, romatizma, çeşitli ağrılar, veba, kızamık, kuduz konularında etkili olmuştur.
M.Ö. 3000-2000 yılları arasında Anadolu’ya yerleşen Oğuzlar’ın müziği, Şaman müziğine kaynak gösterilir. Şamanların, davulu ve Kırgız Türkleri’nde Baksı denen kopuzcuların, kopuzu sihir ve tedavide kullandıkları ve bu kişilerin de kutsal sayıldıkları, halk içinde insan ruhunun uzmanı olarak maneviyatlarına eşlik ettikleri bilinir. Kırgız Türklerinde baksı, bir nevi şamandır ve müzik, şiir ve dansla hastasını iyileştirmeye çalışır.
Londra Kraliyet Müzik Terapi Okulu‘nda otistik çocukların adaptasyonunda, Macaristan’da çocuk eğitiminde ve çeşitli ülkelerde de beyindeki TETA dalga aktivasyonunu artıran parapsikolojik çalışmalarda ve konsantrasyon artırıcı eleman olarak kullanılan pentatonizm kökeni Türklere dayanır.
Müzik terapisti, temelde hastanın sağlığının düzelmesine kognitif fonksiyonlar, motor beceriler, duygusal ve efektif gelişim, davranış ve sosyal yetenekler ve yaşam kalitesi gibi çeşitli alanlarda müzik deneyimlerini doğaçlama, şarkı söyleme, şarkı yazma, müziği dinleme, müzikle hareket etme) kullanarak tedavi yöntem ve hedeflerine ulaşarak yardımcı olur. Uygulama, birebir kişiyle veya grup ile birlikte, aktif katılımcı veya pasif dinleyici şeklinde, doğaçlama veya belli bir müzik üzerinden yapılabilir.
Müzik terapide olası yan etki ve komplikasyonlar
- Müzik terapisti, farkında olmadan hastaya müzikal bir saldırıda bulunabilir. Ana duygu göz ardı edilerek, aktif olmayan duyular provake edilebilir.
- Müzik terapisti, hasta ile birlikte müzik çalışmalarında öyle eğlenir ki hastanın ihtiyaçlarını gözden kaçırabilir. Terapistin kendi terapi sürecinden geçmesi önemlidir.
- Müzik terapisti, uygun olmayan müzik seçimi yapabilir (Soykırımdan kurtulan birisine Wagner dinletmek gibi /Alman kökenli besteci).
- Müzik terapistinin enstrüman seçimi yanlış olabilir (Yaylı çalgıların genel olarak depresif duyguyu tetiklemesi gibi)
- Müzik terapisti, duygusal tepkilerde kontrol sorunu yaşayabilir.
- Müzik terapistinin sağladığı müziğin içeriği uygun olmayabilir (Sözlü müziklerde bu konu daha dikkat çekicidir)
- Müzik terapisti, müzikojenik epilepsiyi tetikleyebilir (Nörolojik bir süreçtir)
- Müzik terapisti, psikotik atağı tetikleyebilir (Yanlış enstrüman seçimine bağlı olarak örneğin, gong kullanımı).
Müzik terapisinde seçilen müziğin kişiye ve çalışma konusuna uygun olması önemlidir. Müziğin doğru kullanımı ile tedavi edici bilimsel literatürle ispatlanmış bir yanı vardır. Nietszche’nin de dediği gibi: “Müziksiz bir hayat hatadır.”
