Zorunlu tatil zamanını, dünyamızı zorlayan bu süreci evde güzel etkinliklerle değerlendirelim. Çocuklarla yaratıcılık dolu zamanlar geçirme önerileri…
Çocuklarla yaratıcılık dolu zamanlar geçirme önerileri…
Yaratıcılığın pek çok tanımı olmasına, pek çok farklı yaklaşımda (psikoanalitik kuram, gestalt kuramı, hümanist kuram vb.) incelenmesine rağmen bilim alanında ortak bir tanımı yapılamamıştır. Ancak tüm tanımlar incelendiğinde yaratıcılığın farklı düşünme, var olanı sorgulama, her insanda farklı oranda da olsa bulunma ve geliştirilmeye açık olma özellikleri vurgulanmaktadır.
Yaratıcılık halen tartışılan bir konu olsa da eğitimdeki önemi anlaşılmış ve pek çok ülkenin müfredatına girmiştir, günümüzde pek çok alternatif eğitim yöntemi çocukların hayal gücünü, yaratıcı düşünme becerilerini destekler şekilde çalışmaktadır.
Ülkemizde halen genel olarak çocuğun akademik başarısı öncelikli sayılmakta, kurallara itaatkar, gelenekselci yapıda eğitim çoğunlukla tercih edilmekte dolayısıyla yaratıcılık köreltilmektedir. Ancak müfredata uymakla birlikte dersin içeriğini yaratıcı oyun ve etkinliklerle öğreten yaratıcı düşünme konusunda idealist davranan öğretmenlerimiz sınıf ortamında yaratıcılığı destekleyici çalışmalar yapmaktadır.
Yaratıcı Drama
Yaratıcı Drama alternatif bir eğitim yöntemi olarak zaten kendi doğasıyla yaratıcılığı desteklemekte Yaratıcı Drama öğretmeni çocukların yaratıcılığını pekiştiren, destekleyen çalışmalar yapmakta, Yaratıcı Drama’yı gerek bir konunun öğreniminde yöntem olarak gerekse kişilik gelişimine katkı sağlayan bir disiplin olarak kullanmaktadır.
Ancak maalesef bu önemli ders halen zorunlu ders değildir ve her okulda bulunmamaktadır ve bahsettiğim geleneksel anlayış dolayısıyla Yaratıcı Drama çoğunlukla kullandığı bazı ortak teknikler nedeniyle Tiyatro sanatından farklı görülmemekte, performans kaygısı içeren ve Yaratıcı Dramayla ters düşen şekilde bir gösteri çıkarma dayatmasıyla karşı karşıya gelinmektedir.
Malumunuz eğitim; öğretmen, öğrenci ve aile işbirliğiyle başarılı olan bir süreçtir. Yaratıcı düşünme becerisi de bu işbirliğiyle gelişir ve herkesin çok söylenip farklılaştırmak için çaba göstermekte tembel davrandığı “eğitim sistemi” ve hatta tüm sistem yapıları ancak farklı düşünen, bunun için çabalayan insanlar ile değişebilir. O halde birlikte neler yapabiliriz diye düşünerek başlayalım…
Kendimizin ve çocuklarımızın yaratıcılığını geliştirmek için neler yapabiliriz?
Yaratıcılığa dair önceki yazımda sizlere sorular sormuş ve yaratıcılığımızın çocukluktan yetişkinliğe nasıl köreldiğine dair bir örnek sunmuştum. (Bkz. Yaratıcı Drama öğretmeninden yaratıcılık hakkında bir yazı dizisi)
Her yaşa eğitim veren bir eğitmen olduğumdan benzer nice örneğe şahit oluyorum ancak iyi haber şu ki yılların körelmişliğine sahip olsanız da, ülkemizin insanları kalıplara sokmaya meraklı yapısı içinde yaşamaya alışkın olsanız da yaratıcılığınızı tekrar geliştirebilirsiniz.
Daha iyi haber ise bunu yaparken size çocuğunuz (çocukluğunuz daha da yardımcı olacaktır) yardımcı olabilir, tüm çocuklar bu işte ustadır.
Yönlendirmeden, baskı kurmadan, kandırmadan, onun yapabileceği şeyi kendiniz yapmadan, aceleci olmadan, sınırlamadan (sınırlamayalım ancak var olandan farklı düşünmeyi hatırlatalım örneğin ekipli çalışmalarda ekiplerine bir isim vermelerini istediğimde öğrencilerim ilk derslerde takım ismi ya da bir ünlünün ismini derlerdi ancak artık tamamen kendi uydurdukları özgün bir isim söylüyorlar), korkutmadan, kıyaslamadan “yaratıcılık” becerisi geliştirilebilir, bu kuralları unutmadığımız ve hayatımızda yaşadığımız sürece hayatımızın olumlu değişimini gözlemleriz desem abartmış olmam.
Beynimizin çalışma yapısını inceleyen Ned Hermann‘ın dört aşamalı yaratıcılık modeli şemasını şekilde görebilirsiniz ve Hermann’ın beyin baskınlık testini çözüp kendinizi daha iyi tanıyabilirsiniz. Ayrıca Dewey‘in “yansıtıcı düşünme kavramı” hakkında da inceleme yapmanız bu süreç için faydalı olacaktır.
Hadi kolay etkinliklere başlayalım, zorunlu tatil zamanını, dünyamızı zorlayan bu süreci evde güzel etkinliklerle değerlendirelim…
Oyun her insan için sağlıklıdır, televizyon karşısında pasif olduğumuz beynimizi çalıştırmadığımız sürece bu zorlu süreç daha zorlu ve sıkıcı geçecektir, lütfen özellikle çocuklarımızı “aptal kutusu” nitelemesinin çok yerinde olduğu televizyona maruz bırakmayalım. Her yaş için keyifle oynayabileceğiniz oyun önerileri benden olsun. Hatta sizden de öneriler olursa sevinirim; hep beraber bir iyilik hareketi başlatmış olur birbirimize destek oluruz.
Çocuklarla yaratıcılık dolu zamanlar geçirme önerileri:
O halde yine bu sayfalarda buluşmak üzere diyor aşağıda sıraladığım etkinliklerle bolca hayal kurduğumuz, yaratıcılıkla dolu, sağlıklı günler diliyorum. Unutmayın şimdi birileri virüse karşı farklı düşünüyor ve yaratıcı çözümler sunmaya hazırlanıyor. Onlar iyi ki varlar biz de evde kalalım, onlara destek olalım, var olalım…
• Şairin dediği gibi “göğe bakalım” ve eskiden çok sevdiğimiz oyunu hatırlayalım bulutlardan şekiller bulalım; bunu yaparken lütfen yukarıdaki önemli kuralları unutmayalım.
• Bulduğumuz şekillerle bir hikaye türetelim. İsterseniz hikayenin türüne karar verip buna göre bir hikaye yapabilirsiniz herkes ayrı türde bir hikaye yapabilir ya da herkes hikayeye bir cümle ekleyerek ailece bir hikaye yapabilirsiniz.
• Sessiz sinema oyununu hepimiz biliriz ama düşünün bakalım en son ne zaman oynadınız? Daha küçük yaş grupları için beden ile ses kullanmadan anlatılacak bir hayvan veya eşya seçmelerini ve o şekle girerek anlatmalarını isteyebiliriz; tahmin hakkı sınırınız olsun anlamadıysanız cevap söylensin siz nasıl anlatırdınız bir de siz deneyin (lütfen yukarıdaki kuralları unutmayalım, herkesin ifade şekli farklı olabilir).
• Hani masallar var ya şu çoğunlukla şiddet öğeleri içeren, kanlı, korkunç ve cinsiyetçi olan masallar; işte onlar artık değişmesin mi lütfen? Değişsin hadi! Yaratıcılığımızla çok daha güzel, umut veren, kimsenin muhtaç ya da mağdur olmadığı farklı masallar yazalım klasik masalların yanlışlarını beraber düzeltelim…
• Kendi aramızda bir dil geliştirelim bunu yazmadan yapalım. Kelimelerimiz anlamsız olsun, bu karanlık günler geçtiğinde bu dil size gülümseten bir anı olarak kalsın… Doğaçlama Tiyatro çalışmalarında da kullanılan bir çalışmadır “cıbırca tekniği” olarak örneklerini inceleyebilirsiniz ama lütfen kuralları unutmayın, özgün olalım.
