Hükümet temsilcileri, döviz kurlarındaki düşüşü, “yeni mevduat uygulamasını duyan bireylerin yoğun döviz satışına” bağladı ancak Merkez Bankası 20-21 Aralık tarihlerinde örtülü döviz satışı yaparken, bankalardaki döviz mevduatlarında düşüş yerine artış görüldü!
Döviz kurlarında Türkiye tarihinin en çalkantılı haftalarından biri yaşanıyor. Pazartesi akşam 18,36’yı gören dolar/TL, dün 10,27’ye kadar geriledikten sonra bugün tekrar 12’yi gördü.
Kurda özellikle pazartesi gece ve salı günü yaşanan sert düşüşte hangi faktörlerin etkili olduğu sorusunun yanıtı aranıyor.
Uzmanlar, hükümetin açıkladığı kur korumalı TL mevduat uygulamasının, riskleri olsa da kur istikrarı açısından kısa vadede etkili olabileceğini ancak kur hareketinde müdahalelerin de katkısının olduğuna işaret ediyor.
Merkez Bankası’ndan 8,6 milyar dolarlık müdahale
Merkez Bankası’nın rezerv hareketlerini en yakından takip eden isimlerin başında gelen ekonomist Haluk Bürümcekçi, Sözcü‘ye yaptığı açıklamada, bu haftanın ilk üç gününde Merkez Bankası’nın kime yapıldığı belli olmayan döviz satışının toplamda 8,6 milyar dolar olduğunu söyledi.
Dolayısıyla, kurdaki düşüşte TCMB müdahalelerinin etkisi olduğu görülüyor.
Vatandaşın döviz mevduatlarındaki hareket, bir diğer merak konusu veri.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 21 Aralık Salı akşamı yaptığı açıklamada, kurdaki düşüşte Cumhurbaşkanı’nın dövize endeksli mevduat açıklamasını duyan vatandaşların TL’ye geçmesinin etkili olduğunu söylerken, “kesinlikle müdahale olmadı” dedi.
Nebati, dün akşamki açıklamasında ise Merkez Bankası ve Hazine’nin müdahale ettiği yönündeki iddiaları reddetmedi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) günlük bülteninde 20-21 Aralık döneminde mevduatlardaki değişim görülüyor.
“Piyasaya açıklanmadan…”
HSBC Portföy, Merkez Bankası’nın pazartesi ve salı günü toplamda 7 milyar dolarlık rezerv satışı yapmış olabileceğini açıkladı. Bu satışın TCMB ile Hazine arasında yapılan protokol kapsamında piyasaya açıklanmadan yapılmış olabileceğine dikkat çekildi. 2020 yazındaki TCBM müdahaleleri hatırlatılan bültende, bu durumun sürdürülebilir olmadığı uyarısı yapıldı.
İlk 2 günde düşüş değil, artış var!
TCMB, yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatlarındaki değişimi haftalık olarak açıklıyor. Ancak BDDK, günlük verileri yurt içi ve yurt dışı kırılımı olmadan yayımlıyor. BDDK verilerinde, parite etkisi belirtilmiyor.
BDDK’nın günlük verilerine göre, bankalardaki yabancı para mevduat ve katılım fonu miktarı, 21 Aralık Salı günü, 17 Aralık Cuma gününe kıyasla 1 milyar dolar artışla 261 milyar dolara yükseldi.
Pazartesi günü yaklaşık 400 milyon dolar azalan yabancı para mevduatlar, salı günü yaklaşık 1,4 milyar dolar arttı.
Gerçek kişi döviz mevduatlarda bu iki günde toplamda sadece 100 milyon dolarlık düşüş oldu. Şirketlerin ve kurumların döviz mevduatı ise 1,1 milyar dolar arttı.
BDDK günlük net değişimi açıklıyor. Dolayısıyla, 20 Aralık Pazartesi gündüz saatlerinde yüklü döviz alımı, gece de Cumhurbaşkanı’nın açıklaması sonrasında yüklü döviz satışı ihtimali bulunuyor. 21 Aralık Salı günü ise, Merkez Bankası’nın yüklü müdahalesinin de etkisiyle kur 11’lere düşünce alımlar olmuş olabilir.
TCMB’nin rakamları, yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatlarında geçen hafta 6,1 milyar dolarlık artış olduğuna işaret ediyordu.
Türk Lirası mevduatları geriledi!
Yine BDDK verilerine göre, 20-21 Aralık’ta bankalardaki TL mevduat ve katılım fonları miktarı ise, yaklaşık 53 milyar TL geriledi.
Bireylerin TL mevduatı bu iki günde 26,7 milyar TL azalırken, kurumsal tarafta TL mevduat düşüşü 26,3 milyar TL oldu.
21 Aralık sonrasındaki haftanın kalan üç gününde ise, TCMB’nin ve Hazine’nin kur korumalı mevduat uygulamalarının devreye girmesiyle birlikte nasıl bir değişim olduğu, önümüzdeki günlerde BDDK verilerine yansıyacak.
Bakan Nebati, önce müdahale olmadı dedi; sonra kabul etti
Söz konusu kişileri kimlerin nasıl çarptığı hakkında bilgi vermeyen Nebati, TRT yayınında “Cumhurbaşkanımız bir açıklama yapıyor. Bu açıklama piyasa deyimiyle satın alınıyor. Bireyler koşarak gece geç saatte dövizlerini bozdurmaya başlıyor. Büyük bir heyecan var, bazı internet siteleri kilitlendi. Türkiye Cumhuriyeti’nde Merkez Bankası’nda başkanlık yapmış olan bir beyefendi, çıkıp diyor ki, ‘Bu bir müdahale ile yapılmıştır’. Bireyler tarafından gidildiği bilinmesine rağmen. Hiçbir şekilde müdahale olmadı. Bu spekülatif değil de nedir” dedi.
Ancak Nebati bu yayından iki sonra katıldığı NTV yayınında ise söylem değiştirdi.
Nebati, “Şunu söylemeye başladılar; Merkez Bankası ya da Hazine üzerinden neden müdahalede bulundunuz? Türkiye olayları oturup kendi başına izleyecek, elindeki bütün enstrümanları pozitif yönde kullanmayacak kadar beceriksiz bir ülke mi? İhtiyacı olan her enstrümanı kullanır” sözleriyle müdahale olduğunu üstü kapalı olarak kabul etti.
