Vitamin ve antioksidan zengini portakalın 10 faydası

Kış mevsiminin vazgeçilmez meyvesi portakal, içeriğinde bulunan yüksek C vitamini oranıyla en faydalı meyveler arasında bulunuyor. İşte portakalın pek bilinmeyen 10 faydası…

Narenciye türü olan ve turunçgiller ailesinden gelen portakal, taze meyve olarak tüketiminin yanı sıra;   taze sıkılmış suyu ve kurutulmuş haliyle de günlük beslenmede önemli bir yer tutuyor. Bireylerin günde 1-2 adet portakal yemesi C vitaminin alınması için yeterli olurken, bu meyvenin tüketimi kişilerde hücre hasarını önleme, bağışıklık sistemini destekleme ve göz sağlığını koruma gibi yararlar sağlıyor. Asitli bir meyve olan portakalı özellikle gastrit, reflü, ülser gibi şikayeti olan hastaların sınırlı tüketmesi, bir yaş altı bebeklere de verilmemesi gerekiyor.  Memorial Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Ceyda Nur Kınay, portakalın faydaları ile ilgili bilgi verdi.

C vitamini kaynağı portakalın 10 faydası

C vitamini ve antioksidanlardan zengin bir narenciye türü olan portakal en çok ABD, Meksika ve Çin’de üretilirken, Alanya ve Finike portakalı sadece ülkemizde yetiştirilmektedir. Tatlı ve ekşi pek çok farklı çeşidi bulunan portakal, taze meyve olarak tüketilmesinin yanı sıra, taze sıkılmış suyu ve kurutulmuş haliyle de günlük beslenmede önemli bir yer tutmaktadır.

Bilimsel araştırmalara göre portakalın 10 faydası:

Bir orta boy portakal yetişkin bir bireyin günlük C vitamini ihtiyacını karşılamak için yeterli gelirken; A vitamini, folik asit ve diyet lifi kaynağı olan portakalın faydaları şu şekilde sıralanabilir:

1. İçerdiği C vitamini sayesinde hücre hasarını engeller ve kansere neden olan serbest radikaller ile savaşır.[1]
2. Bağışıklık sistemini destekler ve mikroorganizmalara karşı korur.[2]
3. Yaşa bağlı makula dejenerasyonunu yavaşlatarak göz sağlığını destekler.[3]
4. Demir emilimini artırarak anemiyi iyileştirmeye yardımcı olur.[4]
5. C vitamini stres hormonu olan kortizolü baskılayarak kan basıncının düzenlenmesine destek olur.[5]
6. Diyabet, kalp ve damar hastalıkları, artrit ve Alzheimer gibi hastalıklarda inflamasyonu azaltmayı sağlar.[6]
7. İçeriğindeki folik asit özellikle hamilelerde folik asit alımını destekleyerek doğumsal defektleri önlemeye yardımcı olur.[7]
8. İçeriğindeki sitrat, böbreklerde kalsiyum birikimini önleyerek taş oluşumunun önüne geçebilir.[8]
9. Portakal yağı bazı bakteri ve mantar türlerinin üremesini durdurmaya destek olup, stres düzeyini azaltarak anksiyete ve depresyonun azaltılmasına yardımcı olur.[9, 10, 11]
10. Kabuğu ile birlikte kurutulmuş portakal iyi bir diyet lifi kaynağıdır. Bu nedenle bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine ve kabızlığın önlenmesine yardımcı olurken; sindirim sistemi sağlığını da destekler.[12]

Portakal içeriğindeki asit sindirim sistemi rahatsızlıklarına neden olabilir

Bu kadar çok faydası olan portakalın asitli bir meyve olması bazı kişilerde sıkıntılara yol açabilmektedir. Özellikle gastrit, reflü veya ülser gibi sindirim sistemi rahatsızlığı olan kişilerde mide yanması, şişkinlik veya gaz gibi şikayetlere neden olabilmekte, kumarin grubu kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerin ise günlük portakal tüketimini bir adet ile sınırlandırması gerekmektedir.

Ayrıca diyabet veya insülin direnci olan kişilerin daha iyi bir kan şekeri kontrolü sağlayabilmek adına portakalı ara öğünlerinde; yanına kavrulmamış kuruyemiş veya süt, yoğurt gibi bir protein kaynağı ile birlikte tüketmesi ve porsiyon kontrolüne özen göstermesi önerilmektedir.

Yüksek tansiyon ve kolesterolü olanlara portakal suyu önerilmiyor

Yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan beta bloker grubuna giren celiprolol içeren ilaçları kullanan kişiler yüksek miktarda portakal suyu tüketiminden kaçınmalıdır. Çünkü yüksek miktarda portakal suyu tüketimi vücutta celiprolol düzeyini arttırabilmektedir. Yine yüksek kolesterolü olan kişilerin kullandığı pravastatin portakal suyu ile etkileşime girebilmektedir.

Ayrıca ürtiker gibi alerjik semptomların tedavisinde kullanılan ve etken maddesi fexofenadin olan ilaçlar da portakal suyu ile etkileşim gösterebilmektedir. Portakal suyunun kandaki düzeyini yükselttiği ilaçlardan birisi de parazit tedavisinde kullanılmaktadır. İlaç kullanımı esnasında portakal suyu tüketim miktarına dikkat etmek yarar sağlamaktadır. Bununla birlikte alerji oluşturma sebebiyle bir yaşından önce bebeklere portakal ve portakal suyu verilmemesi önerilmektedir.

Kaynaklar:

1. Pawlowska E, Szczepanska J, Blasiak J. Pro- and Antioxidant Effects of Vitamin C in Cancer in correspondence to Its Dietary and Pharmacological Concentrations. Oxid Med Cell Longev. 2019 Dec 24;2019:7286737. doi: 10.1155/2019/7286737. PMID: 31934267; PMCID: PMC6942884.
2. Carr AC, Maggini S. Vitamin C and Immune Function. Nutrients. 2017 Nov 3;9(11):1211. doi: 10.3390/nu9111211. PMID: 29099763; PMCID: PMC5707683.
3. Khoo HE, Ng HS, Yap WS, Goh HJH, Yim HS. Nutrients for Prevention of Macular Degeneration and Eye-Related Diseases. Antioxidants (Basel). 2019 Apr 2;8(4):85. doi: 10.3390/antiox8040085. PMID: 30986936; PMCID: PMC6523787.
4. Shah M, Griffin IJ, Lifschitz CH, Abrams SA. Effect of Orange and Apple Juices on Iron Absorption in Children. Arch Pediatr Adolesc Med. 2003;157(12):1232–1236. doi:10.1001/archpedi.157.12.1232
5. Beglaryan, N., Hakobyan, G., & Nazaretyan, E. (2023). Vitamin C supplementation alleviates hypercortisolemia caused by chronic stress. Stress and Health, 1–7. DOI:10.1002/smi.3347
6. Chambial S, Dwivedi S, Shukla KK, John PJ, Sharma P. Vitamin C in disease prevention and cure: an overview. Indian J Clin Biochem. 2013 Oct;28(4):314-28. doi: 10.1007/s12291-013-0375-3. Epub 2013 Sep 1. PMID: 24426232; PMCID: PMC3783921.
7. Rumbold A, Ota E, Nagata C, Shahrook S, Crowther CA. Vitamin C supplementation in pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Sep 29;2015(9):CD004072. doi: 10.1002/14651858.CD004072.pub3. PMID: 26415762; PMCID: PMC9039972.
8. Barghouthy Y, Somani BK. Role of Citrus Fruit Juices in Prevention of Kidney Stone Disease (KSD): A Narrative Review. Nutrients. 2021 Nov 17;13(11):4117. doi: 10.3390/nu13114117. PMID: 34836376; PMCID: PMC8625077.
9. Diánez F, Santos M, Parra C, Navarro MJ, Blanco R, Gea FJ. Screening of antifungal activity of 12 essential oils against eight pathogenic fungi of vegetables and mushroom. Lett Appl Microbiol. 2018 Oct;67(4):400-410. doi: 10.1111/lam.13053. Epub 2018 Aug 22. PMID: 30022505.
10. Rashidi-Fakari F, Tabatabaeichehr M, Mortazavi H. The effect of aromatherapy by essential oil of orange on anxiety during labor: A randomized clinical trial. Iran J Nurs Midwifery Res. 2015 Nov-Dec;20(6):661-4. doi: 10.4103/1735-9066.170001. PMID: 26793249; PMCID: PMC4700683.
11. Zhang LL, Yang ZY, Fan G, Ren JN, Yin KJ, Pan SY. Antidepressant-like Effect of Citrus sinensis (L.) Osbeck Essential Oil and Its Main Component Limonene on Mice. J Agric Food Chem. 2019 Dec 18;67(50):13817-13828. doi: 10.1021/acs.jafc.9b00650. Epub 2019 Apr 2. PMID: 30905156.
12. Vanesa Núñez-Gómez, María Jesús Periago, José Luis Ordóñez-Díaz, Gema Pereira-Caro, Jose Manuel Moreno-Rojas, Rocío González-Barrio, Dietary fibre fractions rich in (poly)phenols from orange by-products and their metabolisation by in vitro digestion and colonic fermentation, Food Research International, Volume 177, 2024, 113718, ISSN 0963-9969, DOI:10.1016/j.foodres.2023.113718.

Çay: Dost mu, düşman mı?