Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, 3 aylık süreyle olağanüstü hal ilan etti. Peki, olağanüstü hal durumunda alınabilecek ek tedbirler neler? Ekonomiye nasıl yansıyacak?
1982 Anayasası 121. maddeye göre:
“Anayasanın 119 ve 120’nci maddeleri uyarınca olağanüstü hal ilânına karar verilmesi durumunda, bu karar Resmî Gazetede yayımlanır ve hemen Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağrılır. Meclis, olağanüstü hal süresini değiştirebilir, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, her defasında dört ayı geçmemek üzere, süreyi uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.”
Sıkıyönetim ile OHAL karıştırılmamalıdır; askerî adalet olarak da tanımlanan sıkıyönetim askerî otoritelerin ve kurumların tercih edilmesi anlamına gelir.
Dün akşam saatlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu 3 aylık süreyle olağanüstü hal ilan etti. Peki, olağanüstü hal durumunda alınabilecek ek tedbirler neler?
- Sokağa çıkmayı sınırlamak veya yasaklamak,
- Belli yerlerde veya belli saatlerde kişilerin dolaşmalarını ve toplanmalarını, araçların seyirlerini yasaklamak,
- Kişilerin; üstünü, araçlarını, eşyalarını aratmak ve bulunacak suç eşyası ve delil niteliğinde olanlarına el koymak,
- Olağanüstü hal ilan edilen bölge sakinleri ile bu bölgeye hariçten girecek kişiler için kimlik belirleyici belge taşıma mecburiyeti koymak,
- Gazete, dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı ve benzerlerinin basılmasını, çoğaltılmasını, yayımlanmasını ve dağıtılmasını, bunlardan olağanüstü hal bölgesi dışında basılmış veya çoğaltılmış olanların bölgeye sokulmasını ve dağıtılmasını yasaklamak veya izne bağlamak; basılması ve neşri yasaklanan kitap, dergi, gazete, broşür, afiş ve benzeri matbuayı toplatmak,
- Söz, yazı, resmi, film, plak, ses ve görüntü bantlarını ve sesle yapılan her türlü yayımı denetlemek, gerektiğinde kayıtlamak veya yasaklamak,
- Hassasiyet taşıyan kamuya veya kişilere ait kuruluşlara ve bankalara, kendi iç güvenliklerini sağlamak için özel koruma tedbirleri aldırmak veya bunların artırılmasını istemek,
- Her nevi sahne oyunlarını ve gösterilen filmleri denetlemek, gerektiğinde durdurmak veya yasaklamak,
- Ruhsatlı da olsa her nevi silah ve mermilerin taşınmasını veya naklini yasaklamak,
- Her türlü cephaneler, bombalar, tahrip maddeleri, patlayıcı maddeler, radyoaktif maddeler veya yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer her türlü zehirler ve boğucu gazlar veya benzeri maddelerin bulundurulmasını, hazırlanmasını, yapılmasını veya naklini izne bağlamak veya yasaklamak ve bunlar ile bunların hazırlanmasına veya yapılmasına yarayan eşya, alet veya araçların teslimini istemek veya toplatmak,
- Kamu düzeni veya kamu güvenini bozabileceği kanısını uyandıran kişi ve toplulukların bölgeye girişini yasaklamak, bölge dışına çıkarmak veya bölge içerisinde belirli yerlere girmesini veya yerleşmesini yasaklamak,
- Bölge dahilinde güvenliklerinin sağlanması gerekli görülen tesis veya teşekküllerin bulunduğu alanlara giriş ve çıkışı düzenlemek, kayıtlamak veya yasaklamak,
- Kapalı ve açık yerlerde yapılacak toplantı ve gösteri yürüyüşlerini yasaklamak, ertelemek, izne bağlamak veya toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapılacağı yer ve zamanı tayin, tespit ve tahsis etmek, izne bağladığı her türlü toplantıyı izletmek, gözetim altında tutmak veya gerekiyorsa dağıtmak,
- İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek,
- Dernek faaliyetlerini; her dernek hakkında ayrı karar almak ve üç ayı geçmemek kaydıyla durdurmak.
Dış basında Türkiye’de Olağanüstü Hal kararı
Gecenin ilerleyen saatlerinden itibaren ülke gündemine ilk sıradan giriş yapan OHAL kararı dış basının da yoğun ilgisini çekti. Avusturya basını OHAL’i “neredeyse sınırsız güç” olarak tanımlarken, İngiliz medyası “gerekli görüldüğü takdirde insan hakları ve özgürlüklerin kısıtlanmasına gidebileceği” anlamına geldiğini ifade etti. Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier ise, Türkiye’de OHAL ilan edilmesinin ardından yaptığı açıklamada OHAL’in mümkün olduğunca kısa tutulması gerektiğini ifade etti.
Olağanüstü hal ekonomiyi nasıl etkileyecek?
15 Temmuz darbe girişiminin ardından ülkemizde hem siyasi gündem hem de ekonomik gündem oldukça sıkıntılı. Her gün kamuda yeni görevden alma haberleri almaya devam ederken bir yandan da borsada kayıplara, Dolar/TL kurunda yeni rekor seviyelere alıştık diyebiliriz.
Tüm bu gelişmelerin üzerine dün bir de uluslar arası kredi derecelendirme kurulu Moody’s Türkiye’nin kredi notunu indirmek için izlemeye aldı. Dün akşam bir darbe de S&P‘den geldi. Öncesinde de faiz indirimi nedeniyle zaten sağlan duramayan Türk Lirası Dolar karşısında yeni rekor seviyesine merhaba dedi.
3,0930 ile rekor tazeleyen Dolar/TL paritesi için piyasanın tepkisi önemliyken Borsa İstanbul 100 Endeksi güne satıcılı başladı ve sabah saatlerinde 72000 seviyesinde yüzde 3,90 ekside seyrediyor.
Kurda yukarı yönlü ataklarda 3,07-3,09 bandı etkin olurken sıcak gelişmeler bizi yeni rekor seviyelere götürebilir. Geri çekilmelerde ise 3,05 kırılırsa 3,01 ve 2,98 seviyeleri piyasayı soğutan destek noktaları olabilir. BİST100 endeksi için ise 72 bin seviyesi kırıldığına göre 69 bin tahminimiz düşen banka hisseleriyle kuvvetlenmekte.
